Zweden nieuwe voorzitter: de belangrijkste prioriteiten voor decentrale overheden
Zweden heeft het stokje overgenomen van Tsjechië en is van 1 januari tot en met 1 juli 2023 voorzitter van de Raad van de EU. Welke prioriteiten stelt Zweden in de eerste helft van 2023 en wat kunnen decentrale overheden verwachten?
Zweeds voorzitterschap
Het Zweeds voorzitterschap heeft vier prioriteiten voor de eerste helft van 2023 bekend gemaakt. Niet geheel onverwacht heeft de Russische invasie in Oekraïne een grote impact gehad op de manier waarop Zweden het voorzitterschap wil vormgeven. Zo gaat er allereerst veel aandacht uit naar het veiligheids- en defensiebeleid en de voorzetting van de economische en militaire steun aan Oekraïne. Daarbij staan als tweede de democratische waarden en de rechtsstaat hoog in het vaandel, waarbij Zweden zich wil inzetten voor non-discriminatie en het waarborgen van grondrechten.
De twee prioriteiten die direct raken aan het werk van de decentrale overheden, zijn enerzijds de wens van Zweden om in te zetten op het concurrentievermogen van de Europese Unie en anderzijds het indammen van klimaatverandering en de transitie naar groene energie.
Concurrentievermogen en bedrijfsleven
De oorlog in Oekraïne heeft een grote uitdaging meegebracht voor Europese bedrijven. Zo zijn de energieprijzen enorm gestegen en hebben sommige sectoren last van leveringsproblemen, met schaarste tot gevolg. Daarbij zaten veel Europese bedrijven nog in de nasleep van de COVID19-crisis. Het Zweeds voorzitterschap is blij met de tijdelijke crisismaatregelen die de EU heeft genomen. Zo konden decentrale overheden makkelijker hun middelen inzetten om de lokale economie te ondersteunen. Toch geeft Zweden aan dat dit niet het “nieuwe normaal” moet worden. Daarom wil Zweden dat de EU een duidelijke koers uitstippelt om het Europese concurrentievermogen te versterken en bedrijven weerbaarder te maken. Het voorzitterschap pleit voor langetermijnregels inzake concurrentie waarin de regeldruk aanzienlijk wordt verlaagd. Zo wil Zweden werken aan de bevordering van alomvattende effectbeoordelingen en evaluaties van Europees beleid. Handelsbelemmeringen moeten zoveel mogelijk worden beperkt.
Verder zet Zweden in op goede wetgeving omtrent een noodinstrument voor de interne markt. In het huidige wetgevingsontwerp wordt er nadruk gelegd op de speciale rol van grensregio’s in crisistijd, zoals tijdens de pandemie. Ook de onderhandelingen over de Euro 7-emissienormen voor verbrandingsmotoren, de Europese Chips Act, wetgeving voor kritieke grondstoffen en de bescherming van geografische aanduidingen voor (regionale) ambachts- en industrieproducten staan hoog op de prioriteitenlijst. Volgens Zweden dragen al deze wetgevingsvoorstellen bij aan het beschermen van de Europese interne markt en het weerbaar maken van het Europese bedrijfsleven.
Energietransitie en circulaire economie
Verder ziet Zweden het versnellen van de digitale en groene transitie in het bedrijfsleven als een goede manier om het concurrentievermogen van de EU te bevorderen. Het nieuwe voorzitterschap geeft aan dat het van cruciaal belang is voor de toekomst van bedrijven en burgers dat we minder uitstoten, omdat we daarmee minder afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen en we zo een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het tot stilstand brengen van de klimaatverandering. De Zweden geven daarom prioriteit aan de onderhandelingen over de resterende onderdelen van het “Fit for 55”-pakket. Verder willen ze de elektriciteitsmarkt van de EU hervormen en hoge ambities handhaven over de energiedoelstellingen voor 2030.
De overgang naar meer hulpbronnenefficiëntie en een circulaire samenleving dragen ook bij aan een onafhankelijker, weerbaarder en klimaatneutraal Europa. Technologische ontwikkelingen zijn hierin leidend. Zo zet Zweden in op de onderhandelingen omtrent de verpakkingsrichtlijn, de richtlijn industriële emissies en de verordening inzake ecologische ontwerp. Hiermee worden onder meer eisen vastgelegd die betrekking hebben op de betrouwbaarheid, herbruikbaarheid, mogelijkheid tot onderhoud en renovatie en energie- en hulpbronnenefficiëntie van producten en goederen.
Voorzitterschap
Het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie roteert. Elk halfjaar is een andere lidstaat voorzitter. In het tweede halfjaar van 2022 was Tsjechië voorzitter. Na Zweden zal Spanje het stokje in juli 2023 overnemen. Elke lidstaat geeft aan het voorzitterschap een eigen invulling.
Door:
Femke Boersma, Huis van de Nederlandse Provincies
Bron:
The Swedish Presidency programme – Zweeds voorzitterschap van de Raad van de EU
