Van “Real Deal” tot “Eftelingakkoord”, zo verliep het grootste Nederlandse EU-lijsttrekkersdebat
Op 16 mei 2024 kwamen dertien Nederlandse lijsttrekkers bijeen voor het grootste Nederlandse lijsttrekkersdebat voor de Europese Parlementsverkiezingen, georganiseerd door het Huis van de Nederlandse Provincies. Lees onze terugblik op de avond en ga geïnformeerd stemmen!
Het grote EU-lijsttrekkersdebat
2024 wordt wereldwijd het grootste verkiezingsjaar ooit en de Europese burger blijft niet uitgezonderd. Wat kiest Europa? Op donderdag 6 juni 2024 stemmen we voor het Europese Parlement. Het Huis van de Nederlandse Provincies (HNP) organiseerde het grootste EU-verkiezingsdebat met Nederlandse lijsttrekkers. Aan de hand van drie stellingen, gingen ze de strijd aan.
Het hele debat is terug te kijken via deze link op het YouTubekanaal van het Huis van de Nederlandse Provincies.
Green Deal
De eerste stelling luidde: De Green Deal is niet af. We hebben meer Europese wet- en regelgeving nodig. Lijsttrekkers Anja Haga (ChristenUnie), Sander Smit (BBB), Bas Eickhout (GroenLinks-PvdA) en Tom Berendsen (CDA) gingen het gesprek aan. Haga en Eickhout zijn voorstanders van de stelling, Smit en Berendsen zijn tegen.
Haga (ChristenUnie) pleit ervoor om voluit te gaan met de Green Deal, want “we kunnen ons geen uitstel veroorloven.” Ook gaat ze in op de formatie in Nederland en de BBB, “die alles “on hold” zet en met een soort Eftelingakkoord en wensdenken denkt dat de klimaatverandering van tafel is.” Smit (BBB) doet dit af als “goedkope retoriek” en vervolgt: “We zullen in de Europese Unie goed moeten checken of de effecten op onze economie niet te groot zijn en die zijn te groot. De Green Deal moet veranderd worden in een Real Deal.”
Volgens Eickhout (GroenLinks-Pvda) is de concurrentiekracht inderdaad een probleem, maar niet vanwege de Green Deal. Dit is “omdat we geen Europees energiebeleid hebben en omdat we geen Europees beleid hebben op onze grondstoffen.” We moeten dus juist extra inzetten. Berendsen (CDA) erkent het belang van de Green Deal, maar vindt dat we éérst met de uitvoering aan de slag moeten. “Er zitten veel mensen in de zaal uit regionaal en lokaal bestuur, die al die regelgeving op zich af zien komen. Dan moet je niet blijven regelen.”
Europese economie
De tweede stelling luidde: De EU moet er alles aan doen om haar eigen economie te beschermen. Lijsttrekkers Malik Azmani (VVD), Reinier van Lanschot (Volt), Anja Hazekamp (Partij voor de Dieren), Bert-Jan Ruissen (SGP) en Ralf Dekker (Forum voor Democratie) namen deel aan het debat. Azmani, Van Lanschot en Ruissen waren voor, Hazekamp en Dekker tegen.
Azmani (VVD) ziet hoe Europese bedrijven zich op een ongelijk speelveld begeven, vooral in relatie tot China: “Je moet wel zorgen dat je niet weggeconcurreerd wordt. Dat betekent beschermen en dat betekent dus een veilig Europa.” Van Lanschot (Volt) pleit voor meer Europese inzet op innovatie. Echter, hij leest in het hoofdlijnenakkoord “dat de EU niet alleen geen eigen middelen mag gaan genereren, maar ook nog eens minder budget krijgt.” Volgens hem leidt dit tot minder EU-investeringen in onderzoek, wat juist onze economie schaadt.
Hazekamp (Partij voor de Dieren) is tegen de stelling. Volgens haar faalt ons economische systeem en buit het mensen, dieren en natuur uit. “Dat is een systeem dat onhoudbaar is. Dus wij zouden niet dit huidige economische systeem moeten versterken, maar juist dit systeem veranderen.” Ruissen is het hier niet mee eens en waarschuwt ook voor de afhankelijkheid van China. “China is bezig om landen tegen elkaar uit te spelen. Daarom is het belangrijk om een gezamenlijke strategie te ontwikkelen als Europa, om weerwoord te bieden tegen China.”
Volgens Dekker (Forum voor Democratie) moet Nederland uit de EU stappen. Toch is hij verkiesbaar als Europarlementariër: “Je kunt niet op korte termijn Nederland uit de EU halen, dus je zult vanuit de EU duidelijk moeten maken waarom het belangrijk is om eruit te gaan.”
Europese begroting
De derde en laatste stelling luidde: Een sterke EU kost geld. De begroting moet omhoog. Lijsttrekkers Gerben-Jan Gerbrandy (D66), Dirk Gotink (NSC), Michiel Hoogeveen (JA21) en Gerrie Elfrink (SP) gaan het gesprek aan. Gerbrandy is voor de stelling, de rest tegen.
Hoogeveen (JA21) is kritisch over de capaciteit van de EU om “in het eigen vlees te snijden.” Hij zegt: “We waren op de helft van de huidige begrotingsperiode, en toen was het ineens: oeps, het geld is op.” Dan wordt de begroting halverwege verhoogd en dat is niet oké, aldus Hoogeveen. Gebrandy (D66) vindt dit een “bijna surrealistisch” standpunt. “De systematiek is verkeerd, maar kijk eens naar de uitdagingen. Het heeft geen zin als 27 lidstaten op hun eigen manier in defensie investeren. Dat moeten we gezamenlijk in Europa doen. Dat betekent dus een hogere begroting.”
Volgens Gotink (NSC) is het gek dat de D66 éérst meer geld in de EU wil stoppen en dan pas de begroting wil verbeteren. “Het is echt een gigantisch probleem, niet alleen voor het vertrouwen van mensen in die EU, maar volgens mij is het op heel veel plekken ook slecht uitgegeven geld.” Elfrink (SP) voegt toe dat dit geld van werkende mensen komt, maar het vooral multinationals zijn die er baat bij hebben. Als het geld bij de mensen zou blijven en niet naar de EU zou gaan, zou het lokaal worden geïnvesteerd. “Alleen daar heeft de multinational niets aan.”
Podcast
Na afloop van het debat, ging HNP-voorzitter Arthur van Dijk samen met Caroline van den Heuvel, journalist bij EenVandaag, en Lieuwe van Slooten, verslaggever bij Omroep West, in gesprek bij de podcast “De Slag om Europa” van Brusselse Nieuwe, voor een nabespreking van het verkiezingsdebat. Wat viel op?
Het debat liet goed de verschillen zien tussen de kandidaat-Europarlementariërs. “Het ging van: ik ga naar Europa om daar van binnenuit Europa kapot te maken, tot aan: we moeten het budget van Europa vergroten om te zorgen dat we onze bestaanszekerheid garanderen,” vertelt Van Dijk. “Er is wel wat te kiezen, er zijn grote verschillen.”
Zeker over de uitvoering van verschillende Europese klimaat- en milieuregels, ging het er soms fel aan toe. Van Dijk reageert: “Als je kijkt naar het stikstofprobleem in Nederland, dan verschilt dat tussen Noord-Brabant en Noord-Holland enorm. Tussen lidstaten ook. Dus committeren aan hetzelfde doel, maar de weg ernaar toe, daar zul je echt veel diverser naar moeten kijken.”
Door de regels niet goed af te stemmen op de praktijk, haken mensen af. Van Dijk: “Wat ik wel goed vind om te horen, is dat een paar partijen wel bezig zijn van: goh, wat we tot nu toe hebben bedacht, hoe gaan we dat ook echt uitvoeren?” Dat betekent niet per se dat we minder ambitieus moeten zijn, maar wel dat we beter moeten samenwerken bij het maken en uitvoeren van beleid. “Zorg dat bij het maken van het beleid, het beleid op regionaal niveau uitvoerbaar is. Want daar schort het nog wel eens aan”, aldus Van Dijk.
Wil je de hele podcastaflevering terugluisteren? Dat kan, via het Spotify-account van Brusselse Nieuwe. Klik op deze link om aflevering 5 van “De Slag om Europa” te beluisteren!
Door:
Femke Boersma, Huis van de Nederlandse Provincies
Bron:
NEDERLANDSE EU-LIJSTTREKKERSDEBAT – Huis van de Nederlandse Provincies
