REPowerEU-plan: energie besparen voor de energie-onafhankelijkheid
Het uitgewerkte REPowerEU-plan is gepresenteerd. De plannen hebben als doel de Europese klimaattransitie te versnellen en uiteindelijk compleet onafhankelijk te worden van Russische energie. Dit artikel beschrijft de eerste hoofddoelstelling in het plan: energiebesparing.
REPowerEU
De stijgende energieprijzen en de oorlog in Oekraïne vragen om een gezamenlijke Europese aanpak voor de groene energietransitie en het vergrote van de energie-onafhankelijkheid in de EU. Op 8 maart 2022 lanceerde de Europese Commissie daarom het REPowerEU-plan. Afgelopen 18 mei 2022 presenteerde de Commissie de uitgewerkte versie van dit plan, bestaande uit vier hoofddoelstellingen (energiebesparing, diversificatie, hernieuwbare energie en financiering), met een begroting van 100 miljard euro. In dit artikel vindt u een overzicht van deze vier hoofddoelstellingen. In onderstaand bericht wordt nader ingegaan op de eerste hoofddoelstelling: energiebesparing.
Energiebesparing
Energiebesparing is de snelste en goedkoopste manier om de energiecrisis aan te pakken, aldus de Commissie. Dit wil ze doen door middel van gedragsveranderingen op korte termijn, gepresenteerd in de EU-mededeling over energiebesparing, en op de lange termijn, met de herziening van de Richtlijn Energie-Efficiëntie (EED) en de Richtlijn Energieprestaties Gebouwen (EPBD).
Korte termijn: gedragsveranderingen
In de nieuwe mededeling over energiebesparing oppert de Commissie om gedragsveranderingen in burgers en bedrijven aan te moedigen. Onnodig energieverbruik op vrijwillige wijze verminderen is een goedkope en snelle manier om de vraag naar olie en gas met 5% in een jaar te doen afnemen. Dit is belangrijk om de energieopslag voor aankomende winter voldoende gevuld te krijgen. De Commissie doet enkele specifieke aanbevelingen aan burgers en bedrijven in de mededeling. Zo helpt het bijvoorbeeld om lichten en verwarming in ongebruikte ruimtes uit te doen en meer te reizen met de fiets of het openbaar vervoer. Nationale en decentrale overheden moeten burgers en bedrijven informeren over wat zij kunnen doen om energie te besparen. Hiertoe stelt de Commissie informatiecampagnes en materialen beschikbaar. Lidstaten worden eveneens aangemoedigd om fiscale maatregelen te nemen die bijdragen aan deze gedragsverandering, zoals verlaagde btw-tarieven voor energie-efficiënte verwarmingssystemen, isolatie van gebouwen en zuinige apparaten en producten.
De mededeling benadrukt dat begrip van lokale en regionale omstandigheden van belang is voor het stimuleren van energiebesparing. Daarom moeten lokale en regionale autoriteiten actief hun gemeenschappen aanmoedigen om zuinig om te gaan met energie, op basis van de behoeften van deze gemeenschappen.
Lange termijn: efficiënter omgaan met energie
Op de middellange termijn draagt het efficiënter omgaan met energie bij aan het verlagen van de energieprijzen en het stabiliseren van de energieopslag. Daarom wil de Commissie de doelstellingen uit het “Fit for 55”-pakket verhogen en zo structureler efficiëntie in de energieconsumptie brengen.
Om hier handen en voeten aan te geven, stelt de Commissie allereerst voor om de EED te herzien, waarbij de EU-brede, bindende doelstelling voor 2030 wordt verhoogd van 9% naar 13% energiebesparing ten opzichte van 2020. Deze verhoging zal gevolgen hebben voor de indicatieve nationale bijdrage. Deze bijdrage is niet bindend, maar lidstaten moeten wel in hun Integrale Nationale Energie- en Klimaatplan rapporteren welke bijdrage ze leveren. In de vorige herziening van de EED werd opgenomen dat wanneer de totale lidstaatbijdragen het maximale energiegebruik overstijgen, een borgingsmechanisme in werking zal treden. Met dit mechanisme kan de Commissie de lidstaten aansporen hun bijdrage aan te scherpen. Voor Nederland zal dit naar verwachting een forse inspanning betekenen.
Als tweede wil de Commissie de EPBD herzien, om deze in lijn te brengen met de voorstellen uit de nieuw gepubliceerde Zonne-strategie, onderdeel van de derde hoofddoelstelling van het REPowerEU-plan rondom hernieuwbare energie. Zo moet er een gefaseerde, wettelijke verplichting komen om zonnepanelen te installeren op nieuwe openbare en commerciële gebouwen, evenals nieuwe woongebouwen. De Commissie stelt voor dat de vergunningprocedure voor zonnepanelen maximaal drie maanden mag duren. Vanaf 2026 moeten alle nieuwe, commerciële en publieke gebouwen met ruimte op het dak voorzien zijn van zonnepanelen. Vanaf 2027 geldt dit voor alle bestaande commerciële en publieke gebouwen en in 2029 voor alle woongebouwen.
Informatie
Voor specifieke vragen kunt u contact opnemen met Caspar Brusewitz, dossierhouder Klimaat & Energie vanuit het Huis van de Nederlandse Provincies.
Door:
Femke Boersma, Huis van de Nederlandse Provincies
Bron:
REPowerEU: Een plan om de afhankelijkheid van Russische fossiele brandstoffen snel te verminderen en de groene transitie te bespoedigen* – Europese Commissie
Meer informatie:
Commissie presenteert REPowerEU-plan als reactie op de klimaatcrisis en grondstoffenafhankelijkheid – Kenniscentrum Europa decentraal
EU ‘Save Energy’ Communication – Europese Commissie
Commissie presenteert REPowerEU: minder afhankelijk worden van Russisch gas – Huis van de Nederlandse Provincies
Onderweg naar 55% minder uitstoot in 2030: Europese Commissie presenteert ‘Fit for 55’ – pakket – Kenniscentrum Europa decentraal
REPowerEU-plan verhoogt Europese ambities voor Hernieuwbare Energie – Kenniscentrum Europa decentraal
