REPowerEU-plan: diversificatie van de energievoorziening

Posted 23 mei 2022

Het uitgewerkte REPowerEU-plan is gepresenteerd. De plannen hebben als doel de Europese klimaattransitie te versnellen en uiteindelijk compleet onafhankelijk te worden van Russische energie. Dit artikel beschrijft de tweede hoofddoelstelling in het plan: diversificatie van de energievoorziening.

REPowerEU

De stijgende energieprijzen en de oorlog in Oekraïne vragen om een gezamenlijke Europese aanpak voor de groene energietransitie en het vergrote van de energie-onafhankelijkheid in de EU. Op 8 maart 2022 lanceerde de Europese Commissie daarom het REPowerEU-plan. Afgelopen 18 mei 2022 presenteerde de Commissie de uitgewerkte versie van dit plan, bestaande uit vier hoofddoelstellingen (energiebesparing, diversificatie, hernieuwbare energie en financiering), met een begroting van 100 miljard euro. In dit artikel vindt u een overzicht van deze vier hoofddoelstellingen. In onderstaand bericht wordt nader ingegaan op de tweede hoofddoelstelling: de diversificatie van de energievoorziening.

Diversificatie

Een manier om de energie-onafhankelijkheid van Rusland in de EU te verminderen en uiteindelijk compleet af te bouwen, is om op andere manieren aan energie te komen. De energievoorziening moet worden gediversifieerd: enerzijds door het gezamenlijk aankopen van energie en anderzijds door langetermijnpartnerschappen met nieuwe leveranciers op te bouwen. Dit moet ervoor zorgen dat de EU voor een goede prijs energie geleverd krijgt, door verschillende internationale partners.

Gezamenlijke inkoop van energie

De EU bouwt verder op het in begin april gelanceerde EU-platform voor de gemeenschappelijke aankoop van energie. Binnen dit platform werken EU-lidstaten, stakeholders en de industrie samen om tegen een stabiele prijs gezamenlijk betrouwbare energie in te kopen. Dit geldt voor zowel gas, vloeibaar aardgas (LNG), waterstof en hernieuwbare energie. Het platform optimaliseert daarbij het infrastructuurgebruik en coördineert de contacten met de energieleveranciers. Het platform evalueert eveneens de regionale energie-infrastructuur en kijkt wat nodig is om regio’s te ondersteunen, onder meer via bestaande High-Level Groups. Daarbij overweegt de Commissie een “gezamenlijk aankoopmechanisme”, dat namens de deelnemende lidstaten over gasaankopen zal onderhandelen en contracten afsluit. Er worden wetgevende maatregelen overwogen om de diversificatie van de gasvoorziening door de lidstaten geleidelijk te verplichten.

Op 19 mei 2022 bereikten het Europees Parlement en de Raad van Ministers een voorlopig politiek akkoord over een wetgevingsvoorstel inzake gasopslag. De verordening stelt dat de opslagcapaciteit van gas in de EU vóór aankomende winter wordt aangevuld en onder de lidstaten kan worden verdeeld. Zo wordt het gezamenlijk ingekochte gas ook gezamenlijk gedeeld. Het voorstel staat los van de plannen die gepresenteerd zijn als onderdeel van het REPowerEU-plan, maar het is eveneens een belangrijke stap richting meer voorzieningszekerheid in de EU. De totale ondergrondse EU-gasopslag moet voor aankomende winter voor 80% gevuld zijn en voor de daaropvolgende winters voor 90%. LNG en andere alternatieve brandstoffen mogen meetellen om aan de 90% te raken. Het gezamenlijk inkopen van gas is ook een manier om de streefcijfers te halen. Lidstaten zonder opslaginstallaties op hun grondgebied moeten toegang krijgen tot gasopslagreserves van andere lidstaten, waarbij de financiële lasten eerlijk worden verdeeld.

Externe energiestrategie

Naast de gezamenlijke inkoop van energie, heeft de Commissie een externe energiestrategie van de EU opgetuigd, waarin ze langetermijnpartnerschappen met leveranciers willen opbouwen. Dit geldt onder meer voor de samenwerking op het gebied van waterstof en andere groene technologieën: er zullen belangrijke waterstofcorridors in de Middellandse Zee en de Noordzee worden ontwikkeld. Door met verschillende internationale partners samenwerkingen aan te gaan, is de EU minder afhankelijk van één land voor de levering van energie. Dit moet problemen zoals nu met Rusland voorkomen. Ook zet de EU in op het ondersteunen van kwetsbare partners in Oost-Europa met betrekking tot hun voorzieningszekerheid, waaronder Oekraïne, Moldavië en de Westelijke Balkan. Binnen deze ondersteuning komt er speciale aandacht voor elektriciteit en hernieuwbare waterstof.