Nieuwe wet kritieke grondstoffen
De Europese Commissie heeft een nieuwe, Europese wet inzake kritieke grondstoffen voorgesteld. Via deze wet wil de EU haar autonomie vergroten en een deel van de winning, verwerking en recycling van kritieke grondstoffen op zich nemen. Aansluitend heeft ze een raadpleging hierover geopend.
Wet kritieke grondstoffen
De Europese Commissie heeft op 16 maart 2023 de Europese wet inzake kritieke grondstoffen (CRMA) gepubliceerd. Kritieke grondstoffen zijn essentiële bouwstenen voor technologieën die bijdragen aan de groene en digitale transitie. Het betreft bijvoorbeeld onderdelen van chips, maar ook digitale toepassingen in het leger en de gezondheidszorg. De EU wil meer strategische autonomie en economische weerbaarheid creëren door dit soort grondstoffen zelf te mijnen. Naast vergunningverleningsprocedures, heeft de CRMA invloed op de Europese industrie, de uitwerking van andere voorstellen – zoals de Chips Act – en op de mijnbouwmogelijkheden in regio’s, inclusief de gevolgen hiervan.
De CRMA heeft als doel om in 2030 tussen de 10% en 40% van de winning, verwerking en recycling van kritieke grondstoffen in de EU te laten plaatsvinden. Bovendien mag de EU in 2030 voor niet meer dan 65% van de invoer van strategische grondstoffen afhankelijk zijn van één enkel derde land.
De Commissie stelt zeven nieuwe maatregelen voor met de wet kritieke grondstoffen:
- Vergunningsprocedures voor strategische projecten inzake kritieke grondstoffen moeten worden vereenvoudigd en de administratieve lasten moeten omlaag. Hiervoor wordt een bijbehorende nationale bevoegde autoriteit aangewezen.
- Geselecteerde strategische projecten krijgen steun voor toegang tot financiering. In sommige gevallen betekent dit staatssteun.
- Grootschalige investeringen in onderzoek, innovatie en vaardigheden, onder andere met een Partnerschap voor Vaardigheden en een Raw Materials Academy, als ook door de inzet van verschillende fondsen, zoals het Just Transition Fund (JTF) en het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO).
- Lidstaten moeten nationale programma’s opstellen om kritieke grondstoffen in kaart te brengen. Daarnaast moeten ze maatregelen treffen om de terugwinning van deze stoffen uit industrie- en winningsafval te bevorderen, bijvoorbeeld rondom de inzameling en recycling van afvalproducten.
- Er komt een systeem voor de gezamenlijke inkoop van strategische grondstoffen en er worden strategische partnerschappen met derde landen gesloten.
- Samen met nationale autoriteiten houdt de Commissie toezicht op de leveringsrisico’s in de waardeketen van kritieke grondstoffen.
- De Commissie ontwikkelt Europese normen voor de exploratie, winning, raffinage en recycling van kritieke grondstoffen.
Decentrale overheden – met name provincies – zijn nauw betrokken bij de uitvoering van beleid rondom circulaire economie en vergunningverlening voor circulaire projecten. De nieuwe maatregelen rondom vergunningverlening, hebben mogelijk impact op de bevoegdheden en processen van medeoverheden. Bovendien zullen de wettelijke bepalingen voor lidstaten invloed hebben op de circulaire programma’s van provincies.
Raadpleging
De Europese Commissie heeft een raadpleging geopend over het nieuwe wetsvoorstel. Decentrale overheden kunnen op de raadpleging reageren en hun perspectief geven op het Commissievoorstel zoals dat er nu ligt. De raadpleging is tot minstens 22 mei 2023 geopend. Deze deadline wordt elke dag verlengd, tot het voorstel in alle EU-talen beschikbaar is.
U kunt via deze website uw input leveren.
Green Deal Industrial Plan
Het voorstel inzake kritieke grondstoffen is onderdeel van het Green Deal Industrial Plan (GDIP), gepresenteerd op 1 februari 2023, waar ook de onlangs voorgestelde wet klimaatneutrale industrie en de herziening van de elektriciteitsmarkt onder vallen. Dit nieuwe Green Deal-plan voor de industrie dient enerzijds om de duurzame transitie te versnellen en wordt anderzijds gezien als reactie op de omvangrijke Amerikaanse en Chinese plannen om de eigen industrie en de productie van groene technologieën op te schalen.
De huidige context van een groeiende vraag aan kritieke grondstoffen en toenemende geopolitieke instabiliteit maken inspanningen rondom de strategische autonomie van de Europese industrie noodzakelijk. Het is van groot belang de aanvoer van strategische goederen, zoals kritieke grondstoffen, veilig te stellen.
Bij vragen, kunt u contact opnemen met de HNP-vertegenwoordiger van uw provincie of met Mara Bubberman, HNP-dossierhouder Circulaire Economie.
Door:
Femke Boersma, Huis van de Nederlandse Provincies
Bron:
Europese wetgeving op het gebied van kritieke grondstoffen – Europese Commissie
Meer informatie:
Kritieke grondstoffen: zorgen voor betrouwbare en duurzame toeleveringsketens voor de groene en digitale toekomst van de EU – Europese Commissie
Een sterke, industriële concurrentiepositie: Commissie presenteert “Green Deal Industrial Plan” – Huis van de Nederlandse Provincies
