Het akkoord voor een nieuwe, Europese Chips Act is bijna definitief

Posted 24 april 2023

Het Europese Parlement en de lidstaten zijn tot een politiek akkoord gekomen over de nieuwe, Europese Chips Act. Het wetsvoorstel, wat de Europese halfgeleiderindustrie moet voorzien van continue bevoorrading van chips, is daarmee zo goed als rond. Wat is nu de stand van zaken?

EU Chips Act

Het Europese Parlement en de Raad van de EU hebben na een reeks onderhandelingen een voorlopig “politiek” akkoord gesloten over de nieuwe, Europese Chips Act. De wet heeft als doel de Europese halfgeleiderindustrie bestendiger te maken tegen tekorten op de markt, door het wereldwijde marktaandeel van de EU in halfgeleiders te verdubbelen van 10 tot minstens 20% in 2023.

De Chips Act bestaat uit drie onderdelen. Allereerst het initiatief “Chips voor Europa”, een programma waarmee er op grote schaal wordt gewerkt aan nieuwe technologieën, waardoor de productie- en ontwerpcapaciteit wordt vergroot. Het initiatief wil dit realiseren door middel van EU-wijde investeringen in onderzoek, ontwikkeling en innovatie inzake chips. Er wordt hiervoor in totaal 3,3 miljard euro uit het Horizon Europe-programma vrijgemaakt. In het politieke akkoord worden de bevoegdheden van de Chips Joint Undertaking versterkt, die uiteindelijk verantwoordelijk zijn voor de selectie van de expertisecentra.

Als tweede maakt de Chips Act het makkelijker om staatssteun te verlenen aan productiefaciliteiten, aangezien de chipmarkt moeilijk is om toe te treden. Om in aanmerking te komen voor deze steun, moeten de faciliteiten een “pionier” in Europa zijn. Om de leveringszekerheid en veerkracht van chips te waarborgen, breidt het akkoord de reikwijdte van deze “pioniersfaciliteiten” uit tot faciliteiten die apparatuur produceren voor de fabricage van chips. Bovendien kunnen ontwerpcentra die de capaciteiten van de EU op het gebied van innovatief chipontwerp aanzienlijk vergroten, een Europees label van “ontwerpcentrum van excellentie” ontvangen, dat door de Europese Commissie zal worden toegekend.

Als derde wordt er een crisisresponsmechanisme opgezet, dat tijdig signaleert of er tekorten op de Europese chipmarkt zijn. Maatregelen die hieruit voortvloeien, zijn bijvoorbeeld een andere allocatie van noodzakelijke producten of een gezamenlijk inkoop. Internationale samenwerking met partnerlanden, zoals de VS of Taiwan, kunnen hier een rol in spelen, en moet volgens het Parlement en de Raad worden versterkt. Daarbij legt het politieke akkoord een nadruk op de bescherming van intellectuele eigendomsrechten.

Het Parlement en de Raad hoeven het akkoord nog enkel formeel aan te nemen, alvorens het wordt opgenomen in wetgeving.

Decentrale overheden

Nederland speelt een belangrijke rol in de halfgeleiderindustrie, met ASML als grote chipmachinebouwer en enkele belangrijke chipproducenten, zoals in de provincie Noord-Brabant. Martijn van Gruijthuijsen, gedeputeerde van de provincie Noord-Brabant, is schaduwrapporteur voor de Chips Act in het Comité van de Regio’s. In oktober 2022 werd het advies over de Europese chipwet, dat hij samen met de rapporteur Thomas Schmidt uit de Duitse deelstaat Saksen heeft opgesteld, unaniem aangenomen in het Comité. Zo kan gerichte steun aan de kennis- en innovatiegemeenschap, in het kader van interregionale samenwerking, een belangrijk rol spelen bij het realiseren van de Europese ambities.

Chips Act

De chipwet heeft als doel de Europese halfgeleiderindustrie bestendiger te maken tegen tekorten op de markt. Chips zijn een belangrijke schakel in de technologische ontwikkelingen en de digitalisering van Europa. Sinds 2020 zijn er echter grote tekorten aan chips, onder meer vanwege de COVID-19 pandemie. Hierdoor is de noodzaak voor Europa om beter te worden in het ontwerpen en produceren van chips groter, om zo de afhankelijkheid van andere chip-producerende landen te verminderen. De verordening, die de Europese Commissie in 2022 voorstelde, speelt hierop in, door in te zetten op de productie, continuïteit, onderzoek en ontwikkeling van chips, ten behoeve van de Europese strategische autonomie.