Gendergelijkheid blijvende strijd op regionaal en Europees niveau

Posted 13 maart 2023

Wat kunt u als decentrale overheid doen om gendergelijkheid te bevorderen? De Raad van Europese Gemeenten en Regio’s (CEMR) publiceerde in het licht van Internationale Vrouwendag 2023 vijf succesverhalen met Europese regio’s in de hoofdrol.

Succesverhalen gendergelijkheid

In het teken van Internationale Vrouwendag 2023, heeft de Raad van Europese Gemeenten en Regio’s (CEMR) vijf succesverhalen gepubliceerd met Europese regio’s in de hoofdrol. Decentrale overheden hebben een belangrijke rol in het bevorderen van gendergelijkheid en ook op Europees niveau wordt er in toenemende mate aandacht besteed aan inclusie en vrouwenrechten. De succesverhalen laten zien hoe Europese decentrale overheden met succes handen en voeten kunnen geven aan de European Charter for Equality of Women and Men in Local Life, een handvest opgesteld door de leden van de CEMR, waaronder de Nederlandse provincies en gemeenten.

Zo wordt de stad München door de CEMR uitgelicht voor hun acties rondom digitaal geweld tegen vrouwen. Uit onderzoek van de European Fundamental Rights Agency blijkt dat één op de tien vrouwen al op jonge leeftijd met online geweld te maken krijgt. München wil het probleem aanpakken, door informatie te verstrekken over digitaal geweld en in samenwerking met experts, scholen, politie, ziekenhuizen en andere lokale stakeholders een strategie op te zetten om digitaal geweld tegen vrouwen te voorkomen. Een ander succesverhaal, is dat van Liverpool. De stad heeft in samenwerking met eerstelijnszorg in de regio “women’s health hubs” opgericht, die diensten aanbieden zoals het voorschrijven van voorbehoedsmiddelen en menstruatiemedicatie.

Vrouwen in de politiek

Een rapport van het Congres van Lokale en Regionale Autoriteiten laat zien dat vrouwen in alle lagen van de politiek met gendergerelateerd geweld te maken krijgen. Wanneer (decentrale) overheden hier niks tegen doen, bestaat het risico dat vrouwen zich terugtrekken uit de politiek. Daarmee komt evenredige vertegenwoordiging van vrouwen onder druk te staan. In Nederland stagneert het aantal vrouwen in de politiek sinds enkele jaren, mede door de haat die vrouwelijke politici ontvangen. Een onderzoek van het ministerie van Binnenlandse Zaken laat zien dat 55 % van de vrouwen in de politiek haat en geweld meemaakt, in tegenstelling tot 46% van de mannen. Ook kwam naar boven dat er binnen alle overheidslagen een oververtegenwoordiging aan mannen is. Dit leidt tot een verkeerde afspiegeling van de samenleving binnen beleidsterreinen die belangrijk zijn.

Wat kunnen decentrale overheden doen om gendergelijkheid in de politiek te bevorderen? Het Congres geeft enkele handvatten mee om zichtbaarheid te creëren en het geweld in kaart te brengen. Als eerste is het cruciaal om regionaal bewustzijn te creëren onder vertegenwoordigers, raadsleden en bestuurders over het onderwerp. Daarnaast is het belangrijk om gedragsregels die duiden op het benadelen van een bepaald gender te herzien. Als laatste punt wordt het verzamelen van gegevens over gendergerelateerd geweld in de politiek aangehaald. Decentrale overheden kunnen daarbij tools en cursussen aanbieden om vrouwen te helpen sociale media te navigeren.

Energiearmoede kent gender

Stijgende energieprijzen zijn sinds de oorlog in Oekraïne een actueel onderwerp, wat tot een toename van mensen met “energiearmoede” heeft geleid. Alleenstaande vrouwen hebben meer moeite met het betalen van de energierekeningen dan alleenstaande mannen, blijkt uit onderzoek. Dit komt door de loonkloof tussen de genders. De stijgende inflatie beïnvloedt ook andere aspecten van het leven van vrouwen, zoals sociale inclusie en gezondheid, door hun mogelijke afhankelijkheid van het inkomen van een partner. Dergelijke data toont aan dat gendergelijkheid doorwerkt op andere beleidsterreinen, maar toch vaak onopgemerkt blijft. De EU is in 2022 met meerdere energievoorstellen gekomen om de energiecrisis te beteugelen en de stijgende energieprijzen in te dammen. Er ligt een duidelijke verantwoordelijkheid bij decentrale overheden in de uitwerking van dit beleid en de bescherming van kwetsbaren tegen armoede. Het is aan beleidsmakers en -uitvoerders om ervoor te zorgen dat het genderaspect niet wordt vergeten.

Europese aandacht

De Europese instellingen stonden ook stil bij de Internationale Vrouwendag 2023. Zo benoemden Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, en Joseph Borell, minister van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie, dat we gendergelijkheid alleen kunnen bereiken door er samen aan te blijven werken. Ook sprak Vasco Alves Cordeiro, voorzitter van het Europees Comité van de Regio’s: “Gendergelijkheid is cruciaal voor het behalen van een sterk en verbonden Europa. Als politiek orgaan is het belangrijk om als voorbeeld te dienen door de juiste beslissingen te maken”.

De Commissie kwam in 2020 met een strategie inzake gendergelijkheid. De strategie stelt dat er grote stappen vooruit moeten worden gezet om in 2025 progressie te zien op het gebied van gendergelijkheid. De voorstellen die hieruit voorkomen, hebben mogelijk ook impact op decentrale overheden. In sommige Europese programma’s is gendergelijkheid al verplicht. Bij Horizon Europe-projecten wordt aandacht besteed aan gendergelijkheid, door dit te integreren in het onderzoeksproject. Een Gender Equality Plan is verplicht voor alle publieke instituties, scholen en onderzoeksorganisaties die een subsidieaanvraag doen onder Horizon Europe.