“Fit for 55”-pakket: akkoord bereikt over richtlijn hernieuwbare energie

Posted 17 april 2023

De streefcijfers voor het aandeel hernieuwbare energie in het energieverbruik van sectoren als vervoer, industrie, gebouwen en stadsverwarming en -koeling gaan omhoog. De Raad van de EU en het Europees Parlement zijn tot een voorlopig akkoord gekomen over de Richtlijn Hernieuwbare Energie.

Richtlijn Hernieuwbare Energie

De Europese energieministers en het Europees Parlement hebben een voorlopig akkoord gesloten over de herziening van de Richtlijn Hernieuwbare Energie (RED). Ze willen dat in 2030 minstens 42,5% van alle energie uit hernieuwbare bronnen komt, zoals windenergie, zonne-energie, aardwarmte en biobrandstoffen. De onderhandelingen lopen al bijna twee jaar en er is veel veranderd in die tijd, wat het moeilijk maakte om tot een akkoord te komen. Aanvankelijk stelde de Europese Commissie in juli 2021 een reductie van 40% voor, maar door het uitbreken van de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis, wilde de Commissie dit in mei 2022 verhogen naar 45% in 2030, met de presentatie van het REPowerEU-plan. De Raad en het Parlement zijn tijdens de onderhandelingen in het midden uitgekomen, waarbij er een mogelijkheid bestaat voor lidstaten om vrijwillig het aandeel met 2,5% te verhogen, om zo toch de 45% te bereiken. Zodra de Raad en het Parlement het akkoord formeel goedkeuren, wordt het officieel in de wetgeving opgenomen.

De streefcijfers voor belangrijke sectoren waarin het gebruik van hernieuwbare energie nog moeizaam verloopt, worden aangescherpt. Zo moet de transportsector in 2030 14,5% minder broeikasgassen uitstoten door het gebruik van hernieuwbare energie, wat een aandeel van minstens 29% in de energiemix van de transportsector moet opleveren. Voor de Europese industrie geldt dat het gebruik van hernieuwbare energie elk jaar met 1,6% moet toenemen. In 2030 moet 42% van de waterstof “groen” zijn en moet dit worden opgewekt door middel van hernieuwbare energie. In 2035 moet het aandeel dit zelfs 60% zijn. Voor gebouwen ligt het streefcijfer in 2030 op 49% hernieuwbare energie. Als laatste moet het aandeel hernieuwbare energie voor de stadsverwarming- en koeling per lidstaat worden verhoogd met 0,8% per jaar tot 2026 en met 1,1% per jaar tussen 2026 en 2030.

De Raad en het Parlement zijn in het voorlopige akkoord ook overeengekomen over de strengere duurzaamheidscriteria voor biomassa, zoals voorgesteld door de Commissie, waardoor de bodemgezondheid en biodiversiteit zo min mogelijk te lijden hebben onder het gebruik van houtige biomassa.

Vergunningen en go-to areas

Om de streefcijfers te halen en sneller onafhankelijk te worden van Russische fossiele brandstoffen, moeten de vergunningsprocedures voor hernieuwbare energieprojecten worden versneld. Het mag niet langer dan 24 maanden duren. Daarbij kan een dergelijk project worden aangemerkt als “van groot openbaar belang”, wat de mogelijkheid tot juridische bezwaren tegen nieuwe installaties vermindert. De locaties waarop deze nieuwe installaties worden geplaatst, moeten ook makkelijker zijn om aan te wijzen. Lidstaten kunnen geschikte gebieden aanwijzen als renewables go-to areas, waardoor de vergunningsprocedures niet meer dan twaalf maanden mogen beslaan.

Decentrale overheden hebben een belangrijke rol bij de ruimtelijke ordening en vergunningsverlening. Zo moeten ze kijken naar de impact van bijvoorbeeld het geluid en de uitstoot van een windturbine op de leefomgeving en het milieu. Het integreren van hernieuwbare energie in gebouwen, speelt ook voor overheidsgebouwen, voor zowel nieuwe als bestaande.

Fit for 55

De RED is een belangrijke pijler uit het “Fit for 55”-pakket. Het doel van het in juli 2021 gepresenteerde “Fit for 55”-pakket, is om de uitstoot van broeikasgassen in 2030 met 55% omlaag te krijgen ten opzichte van het niveau uit 1990. Uiteindelijk moet Europa in 2050 zo het eerste klimaatneutrale continent worden.