Europese natuurwet gepresenteerd: schade aan ecosystemen moet worden hersteld

Posted 27 juni 2022

In Agrofood, Duurzame & Gezonde Leefomgeving, Klimaat & Energie

De Europese Commissie heeft op 22 juni 2022 de allereerste Europese natuurwet gepresenteerd, waarmee beschadigde ecosystemen moeten worden hersteld, van landbouwgrond en zeeën tot bossen en de stedelijke omgeving. De wet moet de natuur in heel Europa terugbrengen.

Beschadigde ecosystemen herstellen

De Europese Commissie heeft een wet inzake natuurherstel gepresenteerd, om schade aan Europese natuur tegen 2050 te herstellen. 80% van de Europese habitats verkeert in slechte staat. De nieuwe wet wordt door de Commissie gepresenteerd als een belangrijke stap om de instorting van ecosystemen te vermijden en biodiversiteitsverlies te voorkomen. De wet is onderdeel van de EU-Biodiversiteitsstrategie 2030 en investeert in de voedselzekerheid, de klimaatbestendigheid, de gezondheid en het welzijn van Europa.

Na de presentatie van de wet op 22 juni 2022, had Diederik Samsom, kabinetschef van Commissaris Frans Timmermans, een gesprek met het College van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland op het Huis van de Nederlandse Provincies. Hier gaf hij aan dat de huidige staat van de biodiversiteit een zo mogelijk nog grotere bedreiging is voor de aarde dan de klimaatopwarming. Samsom noemde de nieuwe natuurwet het “biodiversiteitsequivalent van de Europese klimaatwet”.

Het voorstel bevat juridisch bindende doelstellingen voor natuurherstel in verschillende ecosystemen, die de bestaande wetgeving (Vogel- en Habitatrichtlijn, Natura2000 wetgeving, Kaderrichtlijn Water en meer) aanvullen. Het gaat om doelstellingen voor de volgende ecosystemen:

Natuurlijke en halfnatuurlijke ecosystemen: het verbeteren en herstellen van habitats op grote schaal, door het terugbrengen van populaties.
Bestuivende insecten: het regelmatig monitoren van de populaties en zorgen dat deze aangroeien, zodat de afname van bestuivers tegen 2030 is omgebogen.
Bosecosystemen: het creëren van een positieve trend rondom bosconnectiviteit, dood hout, bossen van ongelijkjarige leeftijd, bosvogels en organische koolstof.
Stedelijke ecosystemen: geen nettoverlies aan groene stedelijke ruimten tegen 2030 en een stijging van 5% in 2050, een boomkroonbedekking van minstens 10% in steden en een toename van stedelijke groene ruimten die zijn geïntegreerd in de infrastructuur en de gebouwen.
Landbouwecosystemen: het vergroten van de aantallen grasvlinders en akker- en weidevogels, het aandeel organische koolstof in minerale akkerbodems en het aandeel landbouwgrond met zeer uiteenlopende landschapselementen.
Mariene ecosystemen: het herstellen van zeegrassen of sedimentbodems, evenals de habitats van iconische mariene soorten, zoals bruinvissen en zeevogels.
Rivierconnectiviteit: het in kaart brengen en wegnemen van barrières die de connectiviteit van oppervlaktewater belemmert, zodat in 2030 25.000 km aan rivieren vrij kunnen stromen.

De wet zal bestaande herstelmaatregelen in de bovengenoemde ecosystemen – zoals verwildering, herplanting, vergroening van steden en infrastructuur of het verwijderen van vervuiling – opschalen. Het is niet perse noodzakelijk dat de herstelde gebieden ook direct beschermde gebieden worden, omdat natuurherstel economische activiteit niet uitsluit. Het natuurherstel waar de Commissie over spreekt, richt zich op een balans. Leven met de natuur gaat samen met gebieden waar economische activiteit plaatsvindt, zoals beheerde bossen, landbouwgrond en steden. De Commissie hoopt tegen 2030 herstelmaatregelen voor minstens 20% van alle land- en zeegebieden in te voeren en dit tegen 2050 uit te breiden tot alle ecosystemen die hersteld moeten worden.

Uitvoering en financiering

Voor de realisatie van de natuurherstelwet is ongeveer 100 miljard euro beschikbaar vanuit het huidige meerjarig financieel kader (MFK) 2021-2027. Om het geld goed te benutten, worden lidstaten verplicht om een nationaal herstelplan te maken die de doelstellingen moeten realiseren. Dit herstelplan moet binnen twee jaar na de inwerkingtreding van de wet worden ingediend bij de Commissie, die het plan beoordeelt.

Het plan moet in afstemming met wetenschappers, regionale stakeholders, inwoners en andere belanghebbenden worden opgesteld, zodat het een breed gedragen en geïntegreerde aanpak bevat. De doelstellingen zijn ambitieus en komen bovenop de huidige ambities, die al lastig realiseerbaar blijken. Het is daarom van groot belang dat decentrale overheden in nauwe samenwerking met de Rijksoverheid tot een nationaal plan komen, waarin de haalbaarheid en effectiviteit bovenaan staan.

Vervolg

De natuurherstelwet zal eerst nog door het Europees Parlement en de Raad van Ministers moeten worden goedgekeurd en eventueel worden gewijzigd, voordat het voorstel wetgeving wordt. Voor specifieke vragen kunt u contact opnemen met Ilse Buijs , dossierhouder Agrofood in het Huis van de Nederlandse Provincies.