Europees Semester voorjaar 2024: huiswerk voor Nederland

Posted 8 juli 2024

Nederland moet harder werken om de krapte op de huizen- en arbeidsmarkt tegen te gaan en Europese fondsen beter benutten. Dit valt te lezen in het voorjaarspakket van het Europees Semester uit 2024. Welke aanbevelingen doet de Europese Commissie Nederland nog meer?

Aanbevelingen Nederland

In juni 2024 heeft de Europese Commissie het voorjaarspakket van het Europees Semester 2024 gepresenteerd. Dit is een economische prognose van de Commissie voor alle 27 lidstaten, waarbij ze landspecifieke aanbevelingen doet over het economische beleid van de Europese landen op allerlei gebieden, zoals klimaat, milieu, landbouw, mobiliteit en meer. Die aanbevelingen moeten daarna door de Europese lidstaten worden overgenomen. Welke aanbevelingen heet de Europese Commissie voor Nederland?

Fiscaal

Volgens de Commissie moet Nederland in ieder geval het halfjaarlijkse fiscaal-structurele plan tijdig indienen. Nederland was daar in 2024 te laat mee. Volgens de eisen van het Europese Stabiliteits- en Groeipact moet Nederland de netto-overheidsuitgaven in 2025 beperken tot onder 3% van het bruto nationaal product (bnp) en op een “prudent niveau” houden op de middellange termijn. Nederland moet daarnaast de belastingheffing op verschillende soorten inkomsten uit vermogen op één lijn brengen, onder meer om de neiging dat schulden zich bij huishoudens opbouwen te verminderen.

Huizenmarkt

Obstakels op de markt voor nieuwbouwhuizen moeten worden weggenomen en de beschikbaarheid en betaalbaarheid van woonruimte op de private huurmarkt moet verbeteren.

Arbeidsmarkt en vergrijzing

Nederland moet maatregelen nemen om het minder aantrekkelijk te maken om flexibele of tijdelijke arbeidsovereenkomsten te gebruiken.

Structurele tekorten aan specifieke vaardigheden en arbeidstekorten moeten worden opgelost, onder meer door onderbenut arbeidspotentieel aan te boren en door mobiliteit naar hoogproductieve sectoren aan te moedigen en naar sectoren die gerelateerd zijn aan actuele maatschappelijke uitdagingen. Basisvaardigheden moeten op peil worden gebracht, door het lerarentekort op te lossen en maatwerk voor achtergestelde onderwijsinstellingen te bieden.

Verder moet Nederland oplossingen zoeken voor de verwachte toename in overheidsuitgaven door de vergrijzing, door voorzieningen voor langdurige (ouderen-)zorg kostenefficiënter te maken.

Europese fondsen

De Commissie geeft aan dat Nederland de implementatie van het Herstel- en Veerkrachtplan (HVP) moet versnellen – inclusief het REPowerEU hoofdstuk – en verzekeren dat de hervormingen en investeringen worden afgerond voor augustus 2026.

Met het HVP maken lidstaten aanspraak op het geld uit de Europese Herstel en Veerkracht Faciliteit (HVF), bedoeld om de Europese economie veerkrachtiger, duurzamer en digitaler te maken na de COVID-19 pandemie. Nederland heeft zo’n 4,7 miljard euro om te investeren in onder meer het klimaat, digitalisering, economische groei en cohesie. Dit stond ook al in de aanbevelingen uit 2023.

De Commissie wil ook dat Nederland de implementatie van de diverse programma’s onder het cohesiebeleid versnelt, de congestie op het elektriciteitsnet beperkt en kansen uit het ‘Platform voor Strategische Technologieën voor Europa’ (STEP) benut om de concurrentiekracht te vergroten.

Duurzaamheid

Nederland moet de randvoorwaarden verbeteren om investeringen in elektriciteitsdistributie- en elektriciteitstransmissienetwerken te versnellen, in het bijzonder om de uitrol van hernieuwbare energiebronnen te versnellen en het concurrentievermogen te verbeteren. Daarnaast moet Nederland verdere inspanningen doen om tot een duurzame landbouwsector te komen.

Context: Wat is het Europees semester?

Het Europees Semester is de jaarlijkse coördinatie van het economisch en sociaal beleid van de Europese Unie. Tijdens het semester stemmen de EU-lidstaten hun begrotings- en economisch beleid af op de doelstellingen en regels die op EU-niveau zijn overeengekomen. Het Europees Semester is in 2010 ingesteld om tegemoet te komen aan de behoefte aan een sterkere sociaaleconomische governance van de EU en een betere coördinatie van het economische en begrotingsbeleid van de lidstaten. Het volgt een cyclus van één jaar.

Tijdens de eerste fase bespreken de EU-lidstaten hun economische en begrotingsplannen en bereiken ze overeenstemming over de belangrijkste prioriteiten. In het tweede deel van de cyclus, bekend als het “nationaal semester”, wordt van de lidstaten verwacht dat zij hun nationaal beleid, met name de nationale begrotingen voor het volgende jaar, op elkaar afstemmen. De Europese Commissie speelt een belangrijke rol in het Europees semester door de door de lidstaten ingediende ontwerpbegrotingen te evalueren en hen daarvoor richtsnoeren te geven. De Commissie beoordeelt vervolgens de nationale plannen.

De lidstaten krijgen individuele aanbevelingen (‘landspecifieke aanbevelingen’) voor hun nationaal begrotings- en hervormingsbeleid. Het is de bedoeling dat de lidstaten rekening houden met deze aanbevelingen bij het opstellen van hun begroting voor het komende jaar en wanneer zij besluiten nemen met betrekking tot onder andere hun economisch, werkgelegenheids- en onderwijsbeleid.