Europees Parlement en de lidstaten akkoord met natuurherstelwet, onderhandelingen van start

Posted 14 juli 2023

In Duurzame & Gezonde Leefomgeving, Regionale Economie

De natuurherstelwet heeft de stemming in het Europees Parlement ternauwernood gehaald. Met een verschil van 36 stemmen, namen de Europarlementariërs het akkoord aan. Nu zowel de lidstaten als het Parlement akkoord zijn, kunnen de onderhandelingen beginnen. Wat willen beide instellingen?

Akkoord in Europees Parlement

Het Europees Parlement keurde op 12 juli 2023 het voorstel voor een Europese natuurherstelwet goed. Het was een spannende stemming, aangezien er afgelopen tijd veel ophef is geweest over het voorstel. Het was daarmee geen uitgemaakte zaak dat het voorstel het zou halen.

Ondanks dat er een akkoord ligt, willen de Europarlementariërs een groot aantal wijzigingen op het oorspronkelijke voorstel doorvoeren. Zo heeft het Parlement een aantal bepalingen aangenomen die erop aandringen dat bij de uitvoering van de herstelmaatregelen, lidstaten rekening moeten houden met economische, sociale en culturele gevolgen. Hierdoor wordt het makkelijker om onder bepaalde voorwaarden het halen van de doelstellingen uit te stellen. Daarbij wil het Parlement dat de wet pas van kracht gaat, als de Europese Commissie in kaart heeft gebracht welke voorwaarden nodig zijn om de voedselzekerheid op lange termijn veilig te stellen en als de lidstaten in kaart hebben gebracht welke natuurgebieden precies moeten worden hersteld.

Verder wil het Parlement dat de Commissie beoordeelt wat de kloof is tussen de financiële middelen die nodig zijn voor natuurherstel en de beschikbare Europese financiële middelen. Vervolgens moet de Commissie op zoek naar manieren om deze kloof te dichten. Als laatste wil het Parlement dat er op 31 december 2030 een evaluatie van de wet ligt.

Onderhandelingen kunnen starten

Op 20 juni 2023 bleek al dat de Europese milieuministers in de Raad van de EU de wet hun akkoord gaven, zij het in sterk afgezwakte vorm. Onder meer Nederland, Italië, Finland, Polen en Zweden stemden tegen. Een belangrijke wijziging is dat van een verslechteringsverbod naar een inspanningsverplichting, waardoor lidstaten enkel hun best moeten doen, maar achteruitgang in veel gevallen niet hoeven te voorkomen. De Commissie is al eerder met een handreiking gekomen om van de resultaatverplichting een inspanningsverplichting te maken. Dat zal er waarschijnlijk doorheen komen. Daarnaast mag de wet de planning, bouw en exploitatie van installaties voor belangrijke projecten, zoals hernieuwbare energie, niet in de weg staan.

Op beide punten kunnen het Parlement en de Raad elkaar vinden. Voordat de wet officieel in werking treedt, is er een officieel akkoord tussen de twee instellingen nodig. Voorafgaand aan dit akkoord, komen de instellingen meermaals samen om te onderhandelen. Op 19 juli 2023 begint naar verluid de eerste ronde van de onderhandelingen. Spanje, de voorzitter van de Raad, lijkt de ambitie te hebben om nog voor het einde van 2023 tot een gezamenlijk akkoord te komen.

Europese natuurherstelwet

De Europese natuurherstelwet heeft grote gevolgen voor Nederland, zowel op nationaal als decentraal niveau. De wet wil de schade aan de Europese natuur tegen 2050 compleet herstellen. Het voorstel van de Commissie bevat juridisch bindende doelstellingen voor natuurherstel in verschillende ecosystemen en het zal bestaande herstelmaatregelen – zoals verwildering, herplanting, vergroening van steden en infrastructuur of het verwijderen van vervuiling – opschalen.

Lidstaten moeten een eigen ‘herstelplan’ maken, waarin ze uitleggen hoe ze de kwaliteit van de habitats op hun grondgebied gaan verbeteren. De Commissie hoopt tegen 2030 herstelmaatregelen voor minstens 20% van alle land- en zeegebieden in te voeren en dit tegen 2050 uit te breiden tot alle ecosystemen herstel behoeven.

De wet raakt aan verschillende opgaven van decentrale overheden en komt bovenop de huidige uitdagingen die er in Nederland zijn omtrent woningen, verduurzaming van de landbouw en bijvoorbeeld de energietransitie.