EU versoepelt milieuregels voor de landbouw, boeren profiteren dit jaar al

Posted 27 mei 2024

De herziening van het gemeenschappelijk landbouwbeleid is officieel van kracht. Zo worden onder meer enkele milieuvoorwaarden voor het ontvangen van landbouwsubsidies versoepeld. Boeren kunnen dit jaar nog profiteren van de herziening.

Herziening gemeenschappelijk landbouwbeleid

Milieuvoorwaarden voor het ontvangen van Europese landbouwsubsidies, worden versoepeld. De herziening van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) is officieel van kracht. Dat betekent dat boeren in 2024 nog profiteren van deze versoepelingen bij het ontvangen van landbouwsubsidies. De herziening wil de administratieve lasten voor boeren verminderen en het GLB flexibeler maken.

Om landbouwsubsidies uit het GLB te krijgen, moeten boeren aan landbouw- en milieucondities (GLMC) voldoen. De herziening stelt dat lidstaten tijdelijke en gerichte afwijkingen van enkele milieuvoorwaarden mogen toestaan, zoals bij onvoorziene klimaatomstandigheden. Verder komen er specifieke vrijstellingen voor drie GLMC-normen:

GLMC 6: bodembedekking tijdens gevoelige perioden. Lidstaten krijgen meer flexibiliteit bij het beoordelen welke bodems op welk moment moeten worden beschermd, op basis van specifieke, regionale en nationale kenmerken.
GLMC 7: gewasrotatie. Landbouwers kunnen gewasdiversificatie als alternatief voor gewasrotatie gebruiken, als lidstaten dit opnemen in hun nationaal strategische plannen (NSP). Hierdoor kunnen landbouwers makkelijker tijdens droogte of overmatige neerslag aan de norm voldoen.
GLMC 8: niet-productieve elementen. Landbouwers hoeven alleen bestaande landschapselementen in stand te houden en worden enkel op vrijwillige basis aangemoedigd om braakliggend terrein te houden of nieuwe landschapselementen te creëren.

Daarnaast zijn kleine landbouwbedrijven (minder dan 10 hectare) vrij van controles en sancties voor het naleven van de GLMC-normen. Ongeveer 65% van de GLB-begunstigen zijn kleine landbouwers, waardoor dit een aanzienlijke aanpassing is.

Verder krijgen lidstaten twee keer per jaar de kans om hun NSP te herzien en te wijzigen, in plaats van een keer, zoals momenteel het geval is. Hierdoor hebben lidstaten meer flexibiliteit om in te spelen op veranderende omstandigheden. Ook mogen ze tijdens de programmeringsperiode van het GLB (2021-2027) nog drie keer wijzigingen voor het NSP indienen.

Context: boerenprotesten

In 2023 en 2024 werd er in heel Europa breed geprotesteerd door boeren, omdat zij het gevoel hebben dat de Europese wet- en regelgeving het werk als landbouwers bemoeilijkt en het hun perspectieven voor de toekomst doet verkleinen. Als reactie hierop presenteerde de Commissie eind februari 2024 meerdere opties om de lasten voor landbouwers in de EU te verlichten. Ook werd er in maart 2024 een raadpleging geopend om boeren te vragen feedback te geven op het GLB.

De herziening van het GLB werd door de Commissie in dit kader voorgesteld, op 15 maart 2024. Zo’n snelle gang van zaken is in het EU-beleidsproces uitzonderlijk en enkel mogelijk omdat er een spoedprocedure was aangevraagd. Zo kunnen boeren al voor het claimjaar 2024 met terugwerkende kracht profiteren van de nieuwe regels.