EU-Kompas Concurrentievermogen: De nieuwe Noordster van Europa

Posted 5 februari 2025

In Agrofood, Circulaire Economie, Digitalisering, Duurzame & Gezonde Leefomgeving, Klimaat & Energie, Mobiliteit, Regionale Economie

Op 29 januari presenteerde de Europese Commissie haar strategische richting voor de komende vijf jaar: het EU-Kompas Concurrentievermogen. Dit beleidsinstrument, dat de economische koers van de EU zal bepalen, moet zorgen voor een duurzame en welvarende toekomst.

Commissievoorzitter Ursula von der Leyen omschrijft het als de “Noordster” die de Europese Unie door een turbulente geopolitieke en economische periode zal leiden.

Een routekaart voor groei en weerbaarheid

De basis van het EU-Kompas Concurrentievermogen is een ambitieuze routekaart die Europa in staat moet stellen sneller te groeien.

De Commissie bouwt voort op de adviezen van de Italiaanse oud-premier Mario Draghi en richt zich op drie kernpijlers: innovatie, decarbonisatie en strategische autonomie.

Met toenemende geopolitieke spanningen, onder andere door het gewijzigde handelsbeleid van de Verenigde Staten, is het versterken van de Europese concurrentiekracht en onafhankelijkheid urgenter dan ooit. Het nieuwe Kompas moet de EU in staat stellen om zowel economisch als geopolitiek sterker te staan.

Drie pijlers voor een toekomstbestendige EU

1. Dichten van de innovatiekloof

Om de productiviteit en het ondernemerschap te bevorderen, zet de EU in op een sterkere innovatiecultuur. Dit gebeurt via:

Een gerichte strategie voor start-ups en scale-ups;
Een Europese innovatieverordening om bureaucratische barrières te verminderen;
Een biotechnologieverordening ter ondersteuning van vooruitgang in de gezondheids- en milieusector.

Met deze maatregelen wil de Commissie een dynamisch ecosysteem creëren waarin technologische vooruitgang en economische groei hand in hand gaan.

2. Duurzaamheid en concurrentiekracht hand in hand

De tweede pijler van het Kompas draait om een evenwicht tussen economische groei en ecologische transitie. Om deze doelen te bereiken, komen er onder andere:

Een Actieplan voor betaalbare energie, zodat de industrie en huishoudens toegang houden tot schone en betaalbare energie;
Een nieuwe visie voor landbouw en voedsel, gericht op duurzame en innovatieve productiemethoden;
Uitbreiding van hogesnelheidslijnen, om duurzame mobiliteit binnen Europa te bevorderen.

Deze initiatieven moeten ervoor zorgen dat Europa zowel economisch als ecologisch klaar is voor de toekomst.

3. Versterken van veiligheid en onafhankelijkheid

De derde pijler richt zich op het verminderen van Europese afhankelijkheden en het vergroten van strategische autonomie. Dit omvat:

Een nieuwe defensiestrategie om de veiligheid van Europa te waarborgen;
Een strategie voor waterweerbaarheid, essentieel in een tijdperk van klimaatverandering;
Een plan voor klimaatadaptatie, om de infrastructuur en economie beter te wapenen tegen extreme weersomstandigheden.

Door minder afhankelijk te zijn van externe partijen wordt de EU weerbaarder tegen geopolitieke en economische schokken.

Vijf kernacties voor Europese groei

Om deze drie pijlers te realiseren, zet het EU-Kompas Concurrentievermogen in op vijf kernacties:

1. Minder administratieve lasten

De EU wil regelgeving vereenvoudigen, zodat vooral kleine en middelgrote ondernemingen makkelijker kunnen ondernemen en groeien.

2. Een geharmoniseerde interne markt

Door een uniform regelgevend kader op het gebied van belastingen, arbeidswetten en insolventieregels – een zogenaamd “28e regime” – moeten bedrijven binnen Europa eenvoudiger kunnen opereren.

3. Efficiëntere kapitaalmarkten

Europa beschikt over voldoende kapitaal, maar een efficiënter financieringssysteem is nodig. Met de Europese Spaar- en Investeringsunie wordt het eenvoudiger om spaargelden om te zetten in investeringen voor innovatieve technologieën.

4. Een Unie van Vaardigheden

De EU wil talent aantrekken en behouden door een betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Dit moet ondernemers en bedrijven helpen om de juiste mensen te vinden en te behouden.

5. Betere coördinatie van beleid

Met de Competitiveness Coordination Tool wil de Commissie nationaal en Europees beleid beter op elkaar afstemmen, zodat de EU als geheel veerkrachtiger wordt.

Een geïntegreerde strategie voor de toekomst

Het Kompas benadrukt het belang van een holistische benadering, waarbij verschillende beleidsgebieden op elkaar worden afgestemd om synergieën te creëren en de effectiviteit te vergroten. Zo worden initiatieven op het gebied van innovatie, digitalisering, duurzaamheid en vaardighedenontwikkeling geïntegreerd om een veerkrachtige en concurrerende economie te bevorderen.