Decentrale overheden zijn belangrijk bij het versterken van de Europese democratie

Posted 28 februari 2022

Decentrale overheden hebben een belangrijke rol in het versterken van de Europese democratie. Dit is de conclusie van het rapport van de High Level Group (HLG) on European Democracy. Decentrale overheden staan dicht bij de Europese burger en hebben beter zicht op hun wensen.

Decentrale overheden als sleutel tot democratie

Decentrale overheden kunnen een belangrijke rol spelen bij het versterken van de Europese democratie, onder meer door hun nabijheid tot burgers. Dit concluderen de leden van de High Level Group (HLG) on European Democracy in hun rapport over het dichten van de democratic deficit in de EU. De HLG doet in dit rapport verschillende aanbevelingen over hoe de decentrale overheden en het Comité van de Regio’s (CvdR) democratie in Europa kunnen versterken. Een van de belangrijkste observaties uit het rapport is dat het gat tussen burgers en lidstaten, decentrale overheden en de EU te groot is.

Decentrale overheden staan echter dicht bij de burger en zijn daarom waardevol in het dichten van dit gat. Het HLG adviseert om deze reden multilevel governance (MLG) binnen de EU te versterken. MLG is een systeem waarbijde verschillende overheidslagen in de EU intensief met elkaar verbonden zijn en daarmee bijdragen aan de totstandkoming van Europees beleid. Zo leidt een betere machtsverdeling en verregaande samenwerking tussen de EU en de nationale (mede)overheden tot een effectievere toepassing van Europees beleid op regionaal niveau. Daarbij stimuleert MLG de EU om burgers beter te betrekken bij het wetgevingsproces. Dit komt de legitimiteit van de EU ten goede en is daarmee een belangrijke manier om de Europese democratie te versterken.

Een sterker Comité voor een sterkere democratie

Het CvdR is een belangrijke coördinator tussen decentrale overheden, Europese burgers en de EU. De HGL doet in het rapport daarom een aantal aanbevelingen aan het CvdR om vanuit deze rol bij te dragen aan een sterkere democratie:

Het CvdR fungeert als een netwerk voor regionale politici. Door deze schakelfunctie staat het CvdR als geen ander dicht bij de Europese burger. Daarom stelt de HLG dat deze rol, die nu min of meer informeel is, beter moet worden gestructureerd. Hiermee kan het CvdR regionale politici beter informeren en instrueren over hun plek binnen de EU.
Het CvdR moet als politiek instituut meer zeggenschap krijgen in de beleidsvorming. Zo stelt de HLG voor dat het CvdR een groter aandeel in de beleidsvorming zou moeten krijgen binnen migratiebeleid, landbouwbeleid, visserij, klimaat- en energiebeleid en andere beleidsterreinen waar de EU grote, financiële verplichtingen heeft.
Volgens de HLG moet het CvdR beter bij het subsidiariteitsbeginsel worden betrokken, door de samenwerking met de wetgevende instituten aan te halen. Het subsidiariteitsbeginsel garandeert dat de EU alleen optreedt als dat noodzakelijk is en dat beslissingen zo dicht mogelijk bij burgers worden genomen.
Om de rol van het CvdR in de gehele beleidsvorming te versterken, moet de kwaliteit van zijn adviezen omhoog, aldus de HLG. Adviezen die snel tot stand komen en van hoge kwaliteit zijn, hebben namelijk een hogere kans om onderdeel te worden van nieuw beleid.

Context

De HLG is opgericht door het CvdR en heeft in het teken van de Conferentie over de Toekomst van Europa het huidige rapport uitgebracht. Het CvdR heeft tijdens de Conferentie al eerder geuit dat de regionale politiek een grotere rol moet krijgen in Europese besluitvorming.