De staat van het digitale decennium in de EU: Nederland blijft koploper, maar kent ook aandachtspunten

Posted 2 oktober 2023

De EU heeft een verslag over de staat van het digitale decennium gepubliceerd, inclusief een reeks landspecifieke aanbevelingen. Tegen 2030 moet Europa digitaal onafhankelijk zijn. Het verslag is de eerste in een reeks van jaarverslagen om de voortgang van het digitale decennium bij te houden.

Nederlandse digitalisering

De EU heeft een verslag gepubliceerd over de staat van het digitale decennium, waarin de voortgang van een digitaal onafhankelijk Europa tegen 2030 wordt bijgehouden. Het verslag bestaat uit landspecifieke aanbevelingen over de progressie die de EU-lidstaten maken in aanloop naar 2030. Nederland blijft koploper in de EU als het aankomt op digitalisering, maar kent ook enkele aandachtspunten.

Vaardigheden

Net als in voorgaande jaren, scoort Nederland met 80% van de bevolking tussen 16-74 erg hoog op de kennis van digitale basisvaardigheden, afgezet tegen het EU-gemiddelde van 54%. Ook kent Nederland een relatief hoog aandeel ICT-specialisten, al maakt de Commissie zich zorgen over de relatief kleine groep ICT-studenten die afstudeert. Er bestaan al grote arbeidstekorten binnen de ICT-sector in Nederland en de nieuwe aanwas is te klein om het gat te dichten. Hierbij wijst de Commissie Nederland op het feit dat het aandeel vrouwen in ICT-beroepen (19,4%) nog steeds laag is.

Economie en industrie

De Commissie is zeer te spreken over de Nederlandse inzet voor de Europese halfgeleiderindustrie. Mede door enkele grote, Nederlandse bedrijven neemt deze industrie een wereldwijde sleutelpositie in en geeft het de EU-halfgeleidermarkt een boost. Dit is onder meer te danken aan de grote investeringen van de Nederlandse overheid in de halfgeleiderproductie. Naast de grote bedrijven, scoort het mkb in Nederland bovengemiddeld op digitalisering. Desondanks heeft het Nederlandse mkb meer potentie dan het nu benut op het gebied van artificiële intelligentie (AI), big data en cloud. De Commissie spoort Nederland daarom aan te focussen op de ontwikkeling en opname van geavanceerde technologieën door het mkb. Toch geeft de Commissie aan dat Nederland een erg goede voedingsbodem kent voor innovatieve startups rondom digitalisering en benoemt Amsterdam-Delta als een van de beste Europese startup-ecosystemen.

Publieke dienstverlening

De digitalisering van de publieke dienstverlening, ligt hoog in Nederland. Zowel burgers als bedrijven hebben goede toegang tot de online dienstverlening van Nederlandse overheden. Het gebruik van elektronische medische dossiers in Nederland is hoog, maar de toegang tot deze dossiers is beperkt en versplinterd, mede door de privatisering van de zorg. Toch is Nederland goed op weg om de dossiers op een centrale plek samen te brengen. Het succes hiervan en van de verdere digitalisering van publieke dienstverlening, hangt volgens de Commissie af van de uitwerking en implementatie van gedetailleerde wetgeving, in samenspraak met de relevante stakeholders.

Voortgang EU

Het verslag kent, naast landspecifieke aanbevelingen, een schets over de algemene voortgang in de EU en gaat daarbij in op de Europese wetsvoorstellen die bijdragen aan het digitale decennium.

De Europese Commissie signaleert enerzijds veel progressie in de EU. Zo is de inwerkingtreding van de Europese chipwet, de EU Chips Act, een grote sprong vooruit om het EU-marktaandeel van de wereldwijde productie halfgeleiders te verdubbelen. Daarbij heeft de EU een voortrekkersrol bij het verankeren van waarden en beginselen voor de onlinesamenleving, wat terug te zien is met de AI-verordening. Verder zet de EU sterk in op een duurzame digitale transitie, om de milieu-impact van digitale technologieën te beperken.

Anderzijds is er veel werk aan de winkel. Zo geeft de Commissie aan dat er tenminste 200 miljard euro aan extra investeringen nodig zijn voor een 100% gigabitdekking in de hele EU en een 100% 5G-dekking in bevolkte gebieden. Op dit moment is die dekking 56% en 51% en wordt de 100% niet gehaald in 2030. Voor het mkb zijn de investeringen ook nog niet toereikend genoeg om de streefcijfers in 2030 te halen. Daarbij gaat de digitalisering van het mkb in Europa niet gelijk op. Verder heeft onder de huidige omstandigheden slechts minder dan 60% van de Europese bevolking digitale basisvaardigheden in 2030, terwijl de doelstelling op 80% staat.

Op basis van de uitkomsten van het verslag, gaan de Commissie en de Europese lidstaten met elkaar in gesprek om de verdere uitwerking van het digitale decennium te stimuleren.

Digitale decennium

Het programma Digitaal Europa heeft de ambitie om Europa tegen 2030 digitaal onafhankelijk te maken. Deze visie voor Europa’s digitale decennium beslaat vier hoofdpunten: de digitale vaardigheid van burgers en professionals vergroten; veilige en werkende duurzame, digitale infrastructuurvoorzieningen; de digitale transformatie van bedrijven; en als laatste de digitalisering van overheidsdiensten. In totaal is het budget van Digitaal Europa 7,5 miljard euro.