Alle nieuwbouw vanaf 2030 emissievrij: voorlopig akkoord tussen Europese instellingen

Posted 11 december 2023

In Klimaat & Energie, Regionale Economie

Alle nieuwe gebouwen moeten in 2030 emissievrij zijn, voor nieuwe overheidsgebouwen is dit zelfs 2028. Dit staat in de nieuwe wet die de Europese lidstaten en het Europees Parlement voorlopig hebben goedgekeurd. Uiteindelijk zal dit in 2050 voor alle bestaande gebouwen in de EU gelden.

Klimaatneutrale gebouwen

De Europese lidstaten, in de Raad van de EU, en het Europees Parlement zijn voorlopig akkoord met het voorstel van de Europese Commissie om de Richtlijn Energieprestaties Gebouwen (EPBD) te herzien. In het akkoord zijn de meeste deadlines een jaar opgeschoven, waardoor er extra tijd is voor lidstaten om aan de verplichtingen te voldoen. Dit is in lijn met het standpunt van de Raad eind 2022.

De EPBD is onderdeel van het “Fit for 55”-pakket en zet als doelstelling, dat alle nieuwe gebouwen in 2030 emissievrij moeten zijn, evenals alle bestaande gebouwen in 2050. Voor overheidsgebouwen ligt de lat hoger: alle nieuwe overheidsgebouwen moeten vanaf 2028 emissievrij zijn. Historische gebouwen, agrarische gebouwen, speciale architectonische gebouwen, defensiegebouwen en gebedshuizen kunnen een uitzondering krijgen.

De Raad en het Parlement moeten het akkoord over de herziening van de richtlijn nu nog formeel aannemen. Dan is de herziene richtlijn van kracht.

Renovatie

Om bestaande gebouwen uiteindelijk emissievrij te krijgen, zet de EU in op het aanmoedigen van renovaties en het uitfaseren van de slechtst presterende gebouwen. De lidstaten en het Parlement willen dat alle, niet voor bewoning bestemde gebouwen het in 2030 beter doen dan de 16% slechts presenterende gebouwen, en in 2033 beter dan 26%. Er is een optie tot een vrijwillig renovatiepaspoort voor eigenaren van bestaande gebouwen, waarin zij een deskundige kunnen inschakelen die voor hen een renovatiestappenplan uitstippelt tot aan 2050. Lidstaten moeten vanaf 2026 een gemeenschappelijk kader voor deze paspoorten faciliteren.

Daarnaast moeten lidstaten minimumnormen voor de energieprestaties van bestaande, voor bewoning bestemde (residentiële) gebouwen vastleggen in een nationaal renovatietraject. De overeengekomen doelstelling voor residentiële gebouwen houdt in 2030 het energieverbruik met 16% is gedaald en 20% tot 22% in 2035. Minstens 5% van die verlaging moet worden gerealiseerd door de renovatie van de slechts presenterende gebouwen.

De nationale plannen worden vormgegeven aan de hand van een routekaart met nationale streefcijfers voor 2030, 2040 en 2050. De nationale plannen moeten uiterlijk 30 juni 2026 gereed zijn, daarna worden ze om de vijf jaar uitgebracht.

Zonne-energie

Verder is de EPBD in lijn gebracht met de nieuwe gepubliceerde Zonne-strategie, als onderdeel van EU-energiebesparingsplan, beide afkomstig uit het REPowerEU-plan. Concreet houdt dit in dat nieuwe gebouwen zo moeten worden ontworpen, dat ze optimaal zonne-energie kunnen opwekken. Vanaf 2027 moeten alle nieuwe publieke en commerciële gebouwen, met ruimte op het dak, zonne-energie-installaties bevatten en vanaf 2028 geldt dit voor alle bestaande publieke en commerciële gebouwen. Vanaf 2029 komen er zonne-energie-installaties op alle nieuwe residentiële gebouwen.

Een laatste vereiste uit de herziening, is de verplichting tot duurzame mobiliteitsinfrastructuur in of naast gebouwen. Dit betreft onder meer oplaadpunten voor elektrische auto’s en fietsen, bekabeling voor toekomstige infrastructuur of de aanleg van fietsparkeerplaatsen.

Context: Fit for 55

Het doel van het in juli 2021 gepresenteerde “Fit for 55”-pakket, is om de uitstoot van broeikasgassen in 2030 met 55% omlaag te krijgen ten opzichte van het niveau uit 1990. Uiteindelijk moet Europa in 2050 zo het eerste klimaatneutrale continent worden. Het pakket beslaat meer dan twintig voorstellen om deze ambitie te verwezenlijken.

Sinds de oorlog in Oekraïne van maart 2022, heeft de Europese Commissie de klimaatambities verder opgeschroefd met het REPowerEU-plan en vele daaraan gekoppelde voorstellen. Het REPowerEU-plan plan wil de afhankelijkheid van Russisch gas in 2030 met 155 miljard m3 fossiel gas terug dringen, 55 miljard m3 meer dan beoogd bij een volledige uitvoering van het ‘Fit for 55’-pakket.