Een Vaardigheidsunie: (om)scholing voor een concurrerend Europa
De Europese Commissie lanceert de Vaardigheidsunie, een initiatief om het menselijk kapitaal van de EU te versterken en zo de concurrentiekracht van Europa te vergroten.
In een wereld waarin technologische vooruitgang, digitalisering en de groene transitie de arbeidsmarkt ingrijpend veranderen, moet Europa concurrerend blijven. Dat betekent dat burgers toegang moeten hebben tot hoogwaardige scholing en training, en dat talent optimaal benut moet worden.
Waarom een Vaardigheidsunie?
Volgens de recente rapporten van Mario Draghi en Enrico Letta kampt de Europese arbeidsmarkt met een tekort aan essentiële vaardigheden en onvoldoende aanpassingsvermogen. Deze problemen belemmeren de economische groei, innovatie en de transitie naar een duurzame en digitale economie.
De Vaardigheidsunie pakt deze uitdagingen aan door in te zetten op:
- Een Leven Lang Leren, zodat werknemers zich kunnen blijven ontwikkelen en inspelen op veranderende sectoren
- Het aantrekken en behouden van talent, om Europa een aantrekkelijke werkplek te maken voor zowel eigen als internationaal talent
- Betere erkenning van kwalificaties binnen de EU, zodat diploma’s en certificaten makkelijker grensoverschrijdend gebruikt kunnen worden
Investeren in vaardigheden: een Leven Lang Leren
Vaardigheden zijn de motor van economische groei en sociale vooruitgang, stelt de Europese Commissie. Toch hebben miljoenen Europeanen niet de juiste kennis en vaardigheden om succesvol te zijn in de huidige arbeidsmarkt, bijvoorbeeld in de strategische sectoren zoals circulaire en/of digitale technologie en defensie. De Vaardigheidsunie introduceert daarom verschillende initiatieven:
- Steunregeling voor basisvaardigheden, gericht op het verbeteren van lees- en schrijfvaardigheid, wiskunde en digitale competenties.
- De Vaardighedengarantie, een proefproject dat werknemers ondersteunt bij het bij- en omscholen, zodat ze zich kunnen aanpassen aan veranderende sectoren.
- EU-academies voor vaardigheden, gespecialiseerde kenniscentra die de kennis en expertise bieden die nodig zijn voor de groene en digitale transitie.
Deze maatregelen zorgen ervoor dat de Europese arbeidsmarkt veerkrachtiger wordt en beter kan inspelen op toekomstige uitdagingen.
Focus op STEM-vaardigheden
Om Europa’s technologische en wetenschappelijke vooruitgang te waarborgen, komt er een strategisch plan voor STEM-onderwijs (wetenschap, technologie, engineering en wiskunde). De ambitie is duidelijk:
- Maximaal 15% van de leerlingen mag ondermaats presteren in STEM-vakken.
- Minstens 45% van de leerlingen in het beroepsonderwijs moet voor een STEM-richting kiezen, met een specifieke focus op het verhogen van het aandeel vrouwelijke studenten.
- Minstens 32% van de studenten in het hoger onderwijs moet een STEM-opleiding volgen.
- In doctoraatsprogramma’s in ICT moet minstens 5% van de studenten instromen, met een derde van hen als vrouw.
Deze doelen moeten niet alleen de kloof tussen vraag en aanbod van STEM-professionals verkleinen, maar ook de gendergelijkheid in technische en wetenschappelijke beroepen bevorderen.
Een Europese arbeidsmarkt zonder grenzen
Bureaucratische en juridische obstakels maken het nog steeds lastig om vaardigheden en kwalificaties tussen EU-lidstaten te erkennen. De Commissie wil dit oplossen door:
- Een initiatief voor overdraagbaarheid van vaardigheden, dat het eenvoudiger maakt om diploma’s en certificaten in heel Europa te erkennen.
- Digitale credentials, die een gestandaardiseerde manier bieden om competenties snel en efficiënt te bewijzen.
Europa als magneet voor wereldwijd talent
Naast het ontwikkelen van eigen talent, moet Europa ook aantrekkelijker worden voor hooggekwalificeerde professionals van buiten de EU. Daarom lanceert de Commissie:
- Het “Choose Europe”-initiatief, met een budget van €22,5 miljoen om internationale onderzoekers en specialisten aan te trekken via topvoorwaarden en carrièremogelijkheden.
- Een EU-talentenpool, waarmee werkgevers gemakkelijker personeel kunnen vinden in sectoren met grote tekorten.
- Een visumstrategie om de instroom van topstudenten, onderzoekers en vakmensen te vergemakkelijken.
Sterke governance voor een succesvolle uitvoering
Om de Vaardigheidsunie tot een succes te maken, is nauwe samenwerking nodig tussen alle betrokken partijen. De Commissie stelt daarom een European Skills High-Level Board in, die trends en tekorten op de arbeidsmarkt analyseert. Daarnaast worden onderwijs en vaardigheden als thema’s beter geïntegreerd in het Europees Semester, zodat lidstaten concrete richtlijnen krijgen om hun onderwijs- en opleidingssystemen te verbeteren.
Decentrale relevantie
De Vaardigheidsunie stelt de ontwikkelingen van vaardigheden centraal in economische groei en regionale veerkracht.
Beleid van decentrale overheden op het gebied van onderwijs, de arbeidsmarkt en innovatie profiteert van Europese steun voor bij- en omscholing, talentmobiliteit en strategische investeringen in beroepsonderwijs en Leven Lang Leren. Dit is cruciaal voor sectoren met tekorten, zoals techniek, zorg en de energietransitie.
Daarnaast biedt de Vaardigheidsunie kansen voor provincies en gemeenten met een krimpende of vergrijzende bevolking, door talentbehoud en gerichte arbeidsmigratie te stimuleren.
Door:
Leah Corsmit, Huis van de Nederlandse Provincies.
Bronnen:
Een vaardigheidsunie om mensen uit te rusten voor een concurrerend Europa – Persbericht Europese Commissie
The Union of Skills – Publicatie Europese Commissie
