Nederland opnieuw Europese innovatieleider, ondanks lichte daling prestaties

Posted 2 september 2024

In Klimaat & Energie, Regionale Economie

Nederland mag zich samen met Denemarken, Zweden en Finland opnieuw innovatieleider in de EU noemen. Nederland staat op de vierde plek van het jaarlijkse Europese innovatiescorebord (EIS), ondanks een lichte daling van de innovatieprestaties. Wat zijn de sterke en zwakke punten?

Innovatiescorebord

Nederland is opnieuw Europese innovatieleider. Het jaarlijkse Europese innovatiescorebord (EIS) meet de innovatieprestaties van alle Europese lidstaten en vergelijkt deze met elkaar en met een bredere analyse van andere Europese (niet-EU) landen en globale concurrenten. De top vier in 2024 bestaat uit Denemarken op de eerste plek, gevolgd door Zweden, Finland en Nederland. Deze vier Europese lidstaten mogen zich “Europese innovatieleider” noemen.

Nederland

De sterke punten van Nederland op het gebied van innovatie ten opzichte van andere EU-landen, zijn onder meer de inzet op een leven lang leren, waarbij de werkende populatie gedurende hun werkende leven kennis en vaardigheden blijft updaten. Daarnaast heeft Nederland een aantrekkelijk systeem voor onderzoek, waardoor veel buitenlandse studenten een doctoraat in Nederland proberen te behalen. Het hoogste scoort Nederland op de samenwerking tussen de publieke en private sector, met een aandeel van 322,7% ten opzichte van het EU-gemiddelde. Als resultaat hiervan wordt er veel gezamenlijk, publiek-privaat onderzoek gepubliceerd.

Het grootste verbeterpunt van Nederland is op het gebied van de innovatie-investeringen van bedrijven die niét gericht zijn op traditioneel onderzoek en ontwikkeling. Hierin scoort Nederland slechts 38,7% ten opzichte van het EU-gemiddelde. Nederland scoort daarnaast relatief slecht op het gebied van het genereren van omzet voor innovatieve producten. Ook zijn er relatief weinig innovaties en uitvindingen in Nederland gericht op het tegengaan van klimaatverandering.

In Nederland zijn de innovatieprestaties sinds 2017 vooral gegroeid vanwege de toename van buitenlandse studenten die voor een doctoraat studeren en door het aantal bedrijven dat actief de ICT-vaardigheden van hun werknemers verbeterd. De grootste afnames in de afgelopen zeven jaar zijn te zien op het gebied van innovaties rondom klimaatverandering en in het aandeel mkb-bedrijven dat innovatieve producten op de markt brengt.

Over het algemeen classificeert het EIS Nederland als een stabiel land op het gebied van innovatie. Wel valt het op dat Nederland in 2024 een lichte daling in de innovatieprestaties (-0,5%) ten opzichte van andere EU-landen heeft ingezet. Over de gehele periode van 2017 tot en met 2024 is de EU gemiddeld 10% gegroeid in innovatieprestaties. Ook hier blijft Nederland iets achter en groeit met 7,8% minder hard dan de meeste andere EU-landen.

Globaal

Gemeten over de periode 2017 – 2024, presteert Zuid-Korea nog steeds het beste op het gebied van innovatieprestaties, van alle globale concurrenten. Daarachter volgen Canada, de VS, Australië. De EU staat op de vijfde plek. China staat weliswaar op de zesde plek, maar heeft daarentegen de sterkste groei ingezet (+28%) en zo de positie van Japan overgenomen. Japan meet als een van de weinige grote landen een negatieve groei in innovatieprestaties in de laatste zeven jaar (-4%). Naast China, heeft Chili de grootste groei doorgemaakt sinds 2017 (+13%), gevolgd door de EU en Zuid-Korea, die de derde plek delen met een groei van 10% in de afgelopen jaren.

Europese innovatieagenda

De toenemende inzet op innovatie door de EU worden gestimuleerd in nieuwe Europese innovatieagenda. Deze werd in juli 2022 gepresenteerd, loopt tot en met 2027 en zet zich in op de ontwikkeling van regionale innovatie-ecosystemen. De innovatieagenda kent vijf vlaggenschipinitiatieven met meerdere acties, die de gestelde doelen moeten concretiseren: de financiering van scale-ups; ruimte bieden voor experimenten; het stimuleren van Europese innovatie-ecosystemen; het aantrekken en behouden van talent op het deeptech-gebied; en het verbeteren van instrumenten voor beleidsontwikkeling.

Daarnaast komt de EU met een nieuwe, Europese deal voor het concurrentievermogen. De deal is in het voorjaar van 2024 bedacht door de Europese regeringsleiders. Zij verzoeken de nieuwe Europese Commissie, die eind 2024 van start gaat, om de komende vijf jaar hard te werken aan een Europese industrie die concurrerend, groen en digitaal is. Innovatie moet een van de leidende principes worden binnen deze deal.