Europese Commissie presenteert mededeling voor biotechnologie, maatregelen in lijn met position paper Nederlandse provincies

Posted 25 maart 2024

In Circulaire Economie, Regionale Economie

Biotechologie en biomanufacturing kunnen complete sectoren moderniseren. Daarom komt de Europese Commissie met een nieuwe mededeling om deze technologieën te stimuleren. De acties zijn in lijn met het position paper van de provincies en de Duitse deelstaat Baden-Württemberg.

Biotechnologie en biomanufacturing

De vooruitgang in biowetenschappen heeft geleid tot een van de meest veelbelovende technologische gebieden van deze eeuw, biotechnologie en biomanufacturing, aldus de Europese Commissie. Ze hebben de potentie om de landbouw-, bosbouw-, energie-, voedsel-, voedersector en industrie te moderniseren en daarom heeft de Commissie een niet-wetgevende mededeling gepresenteerd om biotechnologie en biomanufacturing te stimuleren in de EU. Daarnaast dragen deze technologieën bij aan het concurrentievermogen van de EU en de groene en digitale transitie.

In de mededeling stelt de Commissie een reeks van maatregelen en acties voor:

Onderzoek en innovatie stimuleren en zo de overdracht van biotechnologie in de EU beter te integreren en te versnellen. Een voorbeeld is het inrichten van innovatieve ecosystemen op een manier die verschillende organisaties en infrastructuren samenbrengt.

Stimuleren van de marktvraag, door het makkelijker te maken de kleine ecologische voetafdruk van producten die voortkomen uit biotechnologie (biobased products) te bewijzen. Hun beoordeling wordt gelijkwaardig aan de beoordeling van fossiele producten.

Stroomlijnen van regelgevingstrajecten, door EU-beleid te versimpelen. Om obstakels in de regelgeving uit de weg te ruimen, laat de Commissie een studie uitvoeren, die mogelijk de basis legt voor een EU-biotechwet. Ook komt de Commissie met een EU Biotech Hub.

Stimuleren van publieke en private investeringen, door de specifieke uitdagingen rondom biotechnologie en biomanufacturing op te nemen in huidige financieringsinstrumenten en een studie te starten naar de belemmeringen in de financieringsmogelijkheden.

Versterken van vaardigheden in de biotechnologie, bijvoorbeeld door de mogelijkheden te verkennen voor een grootschalig vaardighedenpartnerschap op biotechnologie binnen de huidige EU Vaardighedenagenda.

Standaardisering van de EU-normen voor biotechnologie en biomanufacturing. De Commissie wil dit stimuleren en ondersteunen.

Samenwerking en synergieën ondersteunen, bijvoorbeeld door de inzet van biotechnologie in Europese regio’s aan te moedigen via regionale innovatievalleien. Dit moeten centra van biotech-excellentie in de EU worden.

Betrokkenheid en internationale samenwerking bevorderen, door kennisuitwisseling en industriële samenwerking met partners zoals de VS, India, Japan en Zuid-Korea.

Gebruik van (generatieve) AI versnellen voor de biotechnologie en bioproductie.

Herziening van de EU-strategie voor de bio-economie eind 2025, om de huidige sociale, demografische, klimaatontwikkelingen en -uitdagingen het hoofd te bieden en daarmee de industriële dimensie van de bio-economie en de link met biotechnologie te versterken.

Position paper

De Nederlandse provincies en de Duitse deelstaat Baden-Württemberg presenteerden op 11 maart een position paper in aanloop naar de mededeling van de Commissie inzake biotechnologie en biomanufacturing. Zij zijn erg ingenomen met de mededeling die is gepresenteerd door de Commissie, vooral het voorstel om de EU-strategie voor de bio-economie te herzien en daarmee het belang van biotechnologie voor de bio-economie en in de bredere groene transitie te benadrukken. De Noord-Hollandse gedeputeerde Esther Rommel, bestuurder van het Huis van de Nederlandse Provincies (HNP) en bestuurlijk HNP-dossierhouder Circulaire Economie, ondertekende namens de gezamenlijke Nederlandse provincies het position paper.

Daarnaast wordt het belang van de Europese regio’s meermaals aangehaald in de mededeling, bijvoorbeeld als een voorbeeld van hoe er op regionaal niveau door middel van “slimme specialisatiestrategieën” sprake is van innovatieve ecosystemen waarin alle stakeholders samenkomen. De Commissie wil dit, zoals staat beschreven in de mededeling, verder aanmoedigen en gebruiken als potentiële centra voor biotech-excellentie.

Verder benadrukt de Commissie in de mededeling dat de productie van biobased materialen, voortkomend uit afval en biomassa, een duurzame, innovatieve en circulaire economie bevordert. Daarmee levert biotechnologie een bijdrage aan klimaatdoelstellingen en stimuleert het groene banen en duurzame economische groei in Europese regio’s.

Die combinatie van koppeling met de bio-economie en de inzet op circulariteit, met daarin de rol van de regio’s, is belangrijk. De provincies en de Duitse deelstaat schreven in hun position paper: “Naar onze mening kan de sector zijn volledige potentieel alleen realiseren als de EU-strategie voor de bio-economie en het EU-biotechnologie-initiatief met elkaar verbonden zijn in de zin van een duurzame circulaire economie. Daarvoor is het essentieel dat in het geplande biotechnologie-initiatief ook rekening wordt gehouden met de regionale dimensie en dat regio’s en gemeenten rechtstreeks worden aangesproken.” Het is mooi om te zien dat deze woorden hun weg hebben gevonden in de mededeling.

Context: concurrentievermogen

De mededeling voor biotechnologie en biomanufacturing sluit aan op een eerdere mededeling van de Commissie uit maart 2023 over het concurrentievermogen van de EU op de lange termijn. De gemiddelde productiviteitsgroei in de EU is zwakker dan dat van andere grote economieën, waardoor het verschil in productiviteitsniveau steeds groter wordt. Daarbij signaleerde de Commissie dat de EU achterloopt op het gebied van innovatie en de laatste technologische ontwikkelingen. Gepaard met geopolitieke spanningen in de wereld, wil de Commissie werken aan een Europees model voor inclusieve economische groei, op basis van duurzaam concurrentievermogen, economische zekerheid, handel, open strategische autonomie en eerlijke concurrentie.