156e plenaire sessie van het Comité van de Regio’s: afscheid, luchtkwaliteit en EU-begroting

De 156e plenaire sessie van het Europees Comité van de Regio’s (CvdR) vond plaats van 5 tot en met 6 juli 2023. De tweedaagse stond in het teken van het afscheid van twee Nederlandse leden, de nieuwe regels voor luchtkwaliteit en de tussentijdse herziening van de EU-begroting.

Afscheid Nederlandse gedeputeerden

Nadat ze respectievelijk vier en acht jaar lid waren van de Nederlandse delegatie in het Europees Comité van de Regio’s, nemen Klaas Fokkinga, gedeputeerde van de provincie Fryslân, en Tjisse Stelpstra, gedeputeerde van de provincie Drenthe, tijdens de 156^e plenaire zitting van het CvdR afscheid. Beide heren zullen niet opnieuw als gedeputeerden terugkomen. Daarmee houdt hun mandaat voor het CvdR op.

De gedeputeerden Michiel Rijsberman, provincie Flevoland, en Eddy van Hijum, provincie Overijssel, beëindigden na de plenaire zitting van mei 2023 al hun mandaat. Zij keren eveneens niet terug als gedeputeerden. Rijsberman was voor de tweede helft van de CvdR-bestuursperiode de voorzitter van de Nederlandse delegatie. Ellen Nauta, burgemeester van de gemeente Hof van Twente, treed voor de resterende periode op als waarnemend voorzitter van de delegatie.

Luchtkwaliteit

Een van de onderwerpen op de agenda tijdens de 156^e plenaire zitting, was het debat over luchtkwaliteit tussen de regionale en lokale politici in het CvdR en Virginijus Sinkevičius, de Eurocommissaris voor Milieu. De CvdR-leden pleitten voor betere middelen en ondersteuning om de nieuw voorgestelde ambities rondom luchtkwaliteit te verwezenlijken. De subsidies die de EU hiervoor verstrekt, gaan momenteel niet direct naar decentrale overheden. Aangezien zij het grootste deel van de uitvoering op zich nemen, wil het CvdR dat dit anders gaat.

Daarnaast blijven bronmaatregelen een belangrijk discussiepunt voor de decentrale overheden, aangezien luchtvervuiling makkelijk over grenzen verspreidt. Vervuiling bij de bron aanpakken, is dus essentieel. Stelpstra zei hierover tijdens het debat: “Bronmaatregelen – en met name Europese bronmaatregelen – zijn essentieel om luchtvervuiling tegen te gaan. Ik vind het daarom onbegrijpelijk dat de huidige Europese bronmaatregelen niet ambitieus genoeg zijn en ook te laat worden genomen. Het gemis aan een ambitieuze EU-maatregelen is ook een belangrijke reden waarom steden en regio’s meer tijd nodig hebben om de grenswaarden te halen.“

In het najaar van 2022 stelde de Europese Commissie nieuwe regels voor de luchtkwaliteit in de EU voor. De Commissie wil tussentijdse EU-luchtkwaliteitsnormen voor 2030, om zo uiteindelijk in 2050 nulverontreiniging voor lucht te bereiken. Voor decentrale overheden heeft dit grote consequenties, aangezien zij mede verantwoordelijk zijn voor de monitoring en rapportering over de toestand van de luchtkwaliteit.

Europese begroting

Het tweede grote debat ging over de tussentijdse herziening van de Europese begroting, genaamd het Meerjarig Financieel Kader (MFK). De regionale en lokale politici spraken met Johannes Hahn, de Eurocommissaris Budget. Eind juni presenteerde de Commissie nieuwe plannen voor de resterende periode van het MFK tot en met 2027. Een van de nieuwe initiatieven, is dat voor de oprichting van een platform strategische technologieën voor Europa (STEP). Projecten rondom hernieuwbare energie, micro-elektronica, kritieke grondstoffen en allerlei digitale technologieën komen met het STEP-voorstel eerder én makkelijker in aanmerking voor financiering onder bestaande EU-instrumenten, zoals het Cohesiefonds.

De leden van het CvdR, waaronder Fokkinga in zijn actieve bijdrage tijdens het debat, zijn te spreken over de herziening van het MFK en de voorgestelde plannen. Echter, ze vrezen dat het STEP-voorstel leidt tot een centralisatie van de EU fondsen, waaronder de structuurfondsen. Dit zou tegen de principe van het Europees cohesiebeleid ingaan en mogelijk tot meer bureaucratie leiden. Het Duitse CvdR-lid Thomas Habermann, districtscommissaris van Rhön-Grabfeld, pleitte als rapporteur op het MFK voor een erkenning vanuit de Commissie voor de schaal van de uitdagingen van decentrale overheden. Het CvdR had al op 24 mei 2023 Habermanns advies aangenomen, maar zal gezien het grote belang met een nieuw, specifieker advies komen. 

Door:

Femke Boersma, Huis van de Nederlandse Provincies

Bron:

Ambitious targets to reduce pollution will save lives and environment but regions and cities need support to deliver – Europees Comité van de Regio’s

Regions and cities welcome the proposal for an increased EU budget to address the impact of crises, but call for a stronger focus on growing disparities – Europees Comité van de Regio’s

Meer informatie:

155e plenaire sessie van het Comité van de Regio’s: cohesiebeleid, waterstof en duurzame voedselsystemen – Huis van de Nederlandse Provincies

Nulvervuilingspakket: luchtkwaliteit moet drastisch omhoog – Huis van de Nederlandse Provincies

Herziening van de Europese begroting: versterking in concurrentievermogen, industrie en economische veiligheid – Huis van de Nederlandse Provincies

---