155e plenaire sessie van het Comité van de Regio’s: cohesiebeleid, waterstof en duurzame voedselsystemen

Posted 30 mei 2023

De 155e plenaire zitting van het Europees Comité van de Regio’s (CvdR) vond plaats van 24 tot en met 25 mei 2023. Het advies van Michiel Rijsberman, gedeputeerde voor de provincie Flevoland inzake het “do no harm to cohesion”- principe werd unaniem aangenomen. Daarnaast beëindigen Rijsberman en Eddy van Hijum, gedeputeerde van de provincie Overijssel, hun tijd als lid van het CvdR.

“Do no harm to cohesion” en waterstof

Michiel Rijsberman
© European Union / Fred Guerdin

De 155e plenaire sessie van het Comité van de Regio’s (CvdR) stond onder andere in het teken van de toekomst van het cohesiebeleid. Het advies van rapporteur Michiel Rijsberman, gedeputeerde voor de provincie Flevoland, inzake het “do no harm to cohesion”-principe werd unaniem aangenomen door alle leden van het CvdR. Het nieuw geïntroduceerde principe pleit ervoor dat al het Europees beleid in 2027 moet bijdragen aan het verminderen van achterstanden tussen regio’s. Dit concept kan vooral impact hebben op innovatieprogramma’s, die momenteel op ‘excellentie’ zijn gebaseerd. Met het aangenomen advies onder de arm kunnen regionale en lokale politici het gesprek met de andere EU-instellingen aangaan. Rijsberman benadrukte tijdens de zitting: “Do no harm to cohesion moet betrekking hebben op alle Europese beleidsterreinen met ruimtelijke impact, inclusief een vereiste om de cohesiebeginselen van partnerschap en multi-level governance te respecteren.”

Tjisse Stelpstra
© European Union / Fred Guerdin

Het cohesiebeleid staat voor solidariteit met regio’s die structureel te maken hebben met de negatieve gevolgen van de interne markt en voor het corrigeren van economische schokken. Het is opgericht om regionale verschillen in Europa weg te nemen. De huidige programmaperiode loopt van 2021 tot 2027. Het CvdR richtte samen met Europese regio’s en steden in oktober 2022 een nieuwe Cohesiealliantie op, om samen te komen tot een sterker, eenvoudiger en resultaatgerichter cohesiebeleid na 2027. Hiervoor zijn twee oproepen uitgezet: een consultatie over de toekomst van het cohesiebeleid en een call voor lokale en regionale best practices rondom cohesie.

Naast het advies van Rijsberman vond er een andere Nederlandse bijdrage plaats tijdens de 155e plenaire sessie. Tjisse Stelpstra, gedeputeerde van de provincie Drenthe, sprak tijdens de plenaire over de Hydrogen Roadmap van de Europese Commissie. Hij vertelde samen met zijn Duitse collega Matthias Wunderling-Weilbier, staatssecretaris uit Nedersaksen, over de toekomst van de waterstofregio’s. Noord-Nederland heeft een leidende rol in Europa; het Noord-Nederlandse HEAVENN is de eerste Europese waterstofregio.

Duurzame voedselsystemen en de EU-begroting

Joke Schauvliege
© European Union / Fred Guerdin

Lokale en regionale politici zijn akkoord met het advies voor het Europese wetgevingskader inzake duurzame voedselsystemen, van de Belgische rapporteur Joke Schauvliege, vicevoorzitter van het Vlaamse Parlement. Het kader moet het voedselbeleid in de EU op één lijn brengen en daarin een duurzaamheidsbeginsel opnemen. Schauvliege benadrukt in haar advies het belang van lokale en regionale overheden in het verwezenlijken van een Europese duurzame voedselstrategie: “Er is heel veel expertise en ervaring aanwezig bij de lokale en regionale overheden en dat moet gevaloriseerd worden. Daarom pleiten we voor een adviserende Europese voedselraad waarin de lokale besturen betrokken zijn.” Zo ziet het CvdR bij het creëren van gezonde “voedselomgevingen” een sleutelrol weggelegd voor decentrale overheden. Zij spelen met ruimtelijke ordening en goede stadsplanning een rol bij toegankelijke, gezonde en duurzame voeding. Na de presentatie van het advies werd er over 47 inhoudelijke wijzigingsvoorstellen gestemd.

Verder stemden de Comitéleden in met het advies over de tussentijdse herziening van het Meerjarig Financieel Kader (MFK), de Europese begroting die van 2021 tot en met 2027 loopt. De Duitse rapporteur Thomas Habermann, districtscommissaris van Rhön-Grabfeld, pleit in zijn rapport dat het MFK voldoende middelen uittrekt voor het nieuwe cohesiebeleid na 2028, waarbij er rekening wordt gehouden met huidige en toekomstige crises en de verdeling evenredig is. Hij haalde recente voorbeelden als de stijgende inflatie en hoge huurprijzen aan en pleit voor oplossingen. Zo pleit hij voor een crisisrespons reserve in het MFK, dat ook kan worden gebruikt voor crisispreventie.

Oekraine

Als speciale gast, bracht de Oekraïense president Volodymyr Zelenksy een videobezoek aan de leden van het Comité op de tweede dag van de plenaire sessie. Hierin bedankte hij Europese lokale en regionale overheden voor het opvangen van vluchtelingen uit Oekraïne en benadrukte hij het belang van het samenwerken van steden en regio’s voor de heropbouw van Oekraïne. Het CvdR sprak zich in 2022 namens alle steden en regio’s van de EU uit tegen de militaire agressie van Rusland tegen Oekraïne. Ook riep het CvdR alle regio’s, steden en dorpen van de EU op om hun solidariteit te betuigen door de Oekraïense vlag uit te hangen of hun overheidsgebouwen in de kleuren van de vlag te verlichten. Verder heeft het CvdR kort na het uitbreken van de oorlog een Info-Support Hub gelanceerd om regio’s en steden te ondersteunen bij het opvangen, bijstaan en assisteren van Oekraïense vluchtelingen.

Nederlands rapporteurschap ten einde

Voor de provincies Flevoland en Overijssel betekende deze plenaire sessie van het CvdR ook het einde van een tijdperk. Rijsberman stopt als gedeputeerde en daarmee ook als lid van het CvdR. In de afgelopen acht jaar heeft hij meerdere adviezen ten aanzien van het Europese cohesiebeleid mogen opstellen, waarvan er vijf zijn aangenomen. Ook Eddy van Hijum, die vier jaar lang lid was en rapporteur op de Europese mkb-strategie, stopt als lid.