Europees Comité van de Regio’s trapt debat over een nieuw, Europees cohesiebeleid af

Posted 1 mei 2023

Het Europese cohesiebeleid en de begroting van de EU moeten worden herzien, om cohesie tussen Europese regio’s te stimuleren, aldus regionale en lokale vertegenwoordigers. Onder meer Michiel Rijsberman, gedeputeerde in de provincie Flevoland, trapt met zijn advies het bredere debat af.

De toekomst van cohesiebeleid

De Commissie Territoriale Samenhang en EU-begroting (COTER) van het Europees Comité van de Regio’s (CvdR) heeft twee adviezen aangenomen over het stimuleren van het cohesiebeleid. Samen met het advies “Toekomst van het cohesiebeleid” dat in juni zal worden behandeld, betekent de aanname van de twee adviezen de aftrap van een breder debat over de verdeling van Europese regionale investeringsmiddelen. Dit is een belangrijke discussie, want vanaf 2028 start de nieuwe programmaperiode van het cohesiebeleid.

Beide aangenomen adviezen worden op 24 en 25 mei in de plenaire sessie van het CvdR behandeld. De rapporten zijn input voor de onderhandelingen met de andere Europese instellingen.

Do no harm to cohesion

Het eerste advies, inzake het “Do no harm to cohesion”-principe, werd unaniem aangenomen door de lokale en regionale vertegenwoordigers in de COTER-commissie. Het principe pleit ervoor dat al het beleid van de EU bijdraagt aan het stimuleren van regionale cohesie. Nog te vaak kijken beleidsmakers niet naar de specifieke situatie in de regio, wat leidt tot implementatieproblemen.

Michiel Rijsberman, gedeputeerde in de provincie Flevoland, is de CvdR-rapporteur van het advies. Hij adviseert dat de EU voor nieuwe Europese beleidsvoorstellen een territoriale effectbeoordeling uitvoert, waarbij de impact van het nieuwe beleid op regio’s wordt onderzocht. Zo zei hij: “De Unie moet geen “one-size-fits-all”-aanpak hanteren en de territoriale gevolgen van alle voorstellen beoordelen.” Verder riepen de lokale en regionale vertegenwoordigers de Europese Commissie op om haar beleid in lijn te brengen met de cohesiedoelen uit het Europees Verdrag van Lissabon.

Europese begroting

Het tweede advies gaat in op de tussentijdse herziening van het Meerjarig Financieel Kader (MFK), de Europese begroting. Een nieuw cohesiebeleid, vergt een andere inzet van de financiële middelen. De Duitse rapporteur Thomas Habermann, districtscommissaris van Rhön-Grabfeld, pleit in zijn rapport dat het MFK voldoende middelen uittrekt voor het nieuwe cohesiebeleid na 2028, waarbij er rekening wordt gehouden met huidige en toekomstige crises en de verdeling evenredig is.

Habermann zei tijdens de COTER-vergadering: “De begrotingssituatie is in veel gemeenten en regio’s slecht, waardoor het veel moeilijker wordt om te investeren in klimaat- en milieubeschermende maatregelen of in digitalisering. We moeten er dan ook voor zorgen dat de Europese fondsen lokale en regionale overheden blijven ondersteunen bij de aanpak van lokale problemen.”

Cohesiebeleid en -alliantie

Het cohesiebeleid is in het leven geroepen om regionale verschillen in Europa weg te nemen. De huidige programmaperiode loopt van 2021 tot 2027. De partnerschapsovereenkomst voor het Nederlands cohesiebeleid werd in de zomer van 2022 goedgekeurd en heeft een budget van 2 miljard euro. Dit geld gebruiken decentrale overheden om te investeren in de regionale economie, duurzaamheid, digitalisering, concurrentiekracht, innovatie en economische groei, sociale inclusie en het ontwikkelen van vaardigheden.

Ondanks dat de uitvoering van de huidige programmeringsperiode van het cohesiebeleid nog plaats vindt, wordt er al nagedacht over de toekomst van het cohesiebeleid na 2027. Het CvdR richtte samen met Europese regio’s en steden in oktober 2022 een nieuwe Cohesiealliantie op. Het doel is om het cohesiebeleid te behouden, sterker, eenvoudiger en resultaatgericht te maken en tegelijkertijd bij te dragen aan het debat over de toekomst van het cohesiebeleid. Nederlandse regio’s hebben zich hier ook bij aangesloten.