Negen pijlers om het concurrentievermogen van de EU te versterken

Posted 20 maart 2023

In Circulaire Economie, Digitalisering, Klimaat & Energie, Mobiliteit, Regionale Economie

De Europese interne markt bestaat dertig jaar en dat wordt gevierd met twee nieuwe mededelingen: een over de toekomst van de eengemaakte markt en een over de negen manieren waarop de EU haar concurrentievermogen tot na 2030 gaat versterken.

Productiviteit

De Europese Commissie heeft ter ere van de dertigste verjaardag van de interne markt twee mededelingen gepresenteerd: een mededeling over de toekomst van de eengemaakte markt, waarover u meer kunt lezen in dit artikel, en een mededeling met negen aanjagers voor een versterking van het concurrentievermogen op de lange termijn.

Europese bedrijven zijn de motor van onze samenleving en brengen werkgelegenheid, innovatie en welvaart voort, aldus de Commissie. Toch is de gemiddelde productiviteitsgroei in de EU zwakker dan dat van andere grote economieën, waardoor het verschil in productiviteitsniveau steeds groter wordt. Daarbij signaleert de Commissie dat de EU achterloopt op het gebied van innovatie en de laatste technologische ontwikkelingen. Gepaard met geopolitieke spanningen in de wereld, is het volgens de Commissie tijd voor de EU om te werken aan een Europees model voor inclusieve economische groei, op basis van duurzaam concurrentievermogen, economische zekerheid, handel, open strategische autonomie en eerlijke concurrentie.

Aanjagers

De Commissie presenteert negen elkaar versterkende aanjagers waarmee de EU kant voorbouwen op haar sterke punten. De aanjagers gaan verder dan het dichten van de groei- en innovatiekloof:

Een functionerende, eengemaakte markt, met een goed “level playing field”. Hiervoor is correcte en tijdige omzetting van Europese wetgeving belangrijk. Stevige concurrentie is het sleutelwoord, wat innovatie en goede prijzen moet stimuleren. De Commissie gaat daarom meer dan twintig Europese concurrentieregels herzien. Verder wordt de eengemaakte markt uitgebreid en verdiept.
De toegang tot particulier kapitaal en particuliere investeringen verbeteren, door de kapitaalmarktunie te verdiepen, de bankenunie te voltooien en een nieuw raamwerk voor inkomensbelasting en financiële diensten voor bedrijven in Europa te ontwikkelen.
Overheidsinvesteringen en goede infrastructuur, in sectoren zoals onderzoek, ontwikkeling, onderwijs en gezondheidszorg, leiden tot een veerkrachtige economie. De Commissie noemt het cohesiebeleid hierbij als een belangrijke drijfveer voor concurrentie. Publieke investeringen in het opschalen en moderniseren van de energie-, transport- en connectiviteitsinfrastructuur zijn onmisbaar voor de Europese industrie en de verbinding tussen regio’s. Grensoverschrijdende, meerlanden projecten vormen de basis van deze gemoderniseerde infrastructuren. Lidstaten moeten hun regelgeving aanpassen om zulke projecten te faciliteren en te versnellen.
Onderzoek en innovatie (O&I) zijn drijfveren voor de industrie. Momenteel investeert de EU weinig in O&I, in vergelijking tot andere globale grootmachten. Ook private investeringen in O&I zijn erg laag in de EU. Daarom krijgen O&I-gerelateerde activiteiten belastingvoordelen. De Commissie erkent dat, ondanks dat het belangrijk is om achterlopende regio’s gelijk te trekken, investeringen vanuit het cohesiebeleid moeten zorgen dat alle Europese regio’s uitblinken in innovatie, vooral op het gebied van schone technologie, biotechologie en digitale technologie.
Op energie, streeft de EU naar een betrouwbare en stabiele energievoorraad en een goed geïntegreerde energiemarkt. Hernieuwbare energie moet sneller worden uitgerold, het elektriciteitsnet moet een grote capaciteit krijgen en het energiesysteem moet worden gedigitaliseerd.
Een circulaire economie biedt de kans om onze afhankelijkheid van materialen en de hoeveelheid afval in de EU te verminderen, terwijl het productiviteit, werkgelegenheid en groei in de hand werkt. Daarom moeten producten vaker gerepareerd, hergebruikt en gerecycled worden. Regels voor de design van duurzame producten en een digitaal productenpaspoort geven consumenten en bedrijven meer inzicht in het energieverbruik, de levensduur, de repareerbaarheid en de recycleerbaarheid van producten.
Digitalisering is belangrijk, waarbij de EU streeft naar een voortrekkersrol in digitale sleuteltechnologieën, door in te zetten op een veilig en duurzame digitale infrastructuur en kunstmatige intelligentie. O&I naar digitale technologieën wordt gestimuleerd en de halfgeleiderindustrie krijgt een stimulans. De EU is bezig met een versteviging van de cybersecuritywetgeving, waarbij het mkb extra aandacht van de Commissie krijgt.
Het onderwijs en de ontwikkeling en erkenning van vaardigheden vormt de basis voor een goedwerkende economie. De EU wordt geconfronteerd met grote arbeidstekorten en dus is het belangrijk dat mensen vaardigheden ontwikkelen die we in de toekomst nodig hebben. Niet alleen studenten, ook werkenden moeten makkelijker zich kunnen om- en bijscholen.
Via handel en open strategische autonomie wordt de eengemaakte markt opengesteld voor Europese bedrijven die handel met bondgenoten drijven, eerlijke handelsbeginselen in stand houden en risico’s aanpakken. De EU zal partnerschapsovereenkomsten blijven sluiten.

Regelgevingskader voor groei

Meer regels leiden doorgaans tot meer administratieve lasten bij bedrijven en daarmee tot een vermindering van de productiviteit. Het is niet de bedoeling dat nieuw beleid, bedoeld om het concurrentievermogen te versterken, juist leidt tot productiviteitsvermindering. Een nieuw regelgevingskader voor groei introduceert een concurrentievermogenstoets, dat elk nieuw, Europees wetsvoorstel beoordeelt. Er wordt gekeken naar de rapportagevereisten in groene, digitale en economische wetgeving in de EU, met als doel de lasten met 25% te verminderen.

Green Deal Industrial Plan

Begin februari 2023 presenteerde de Commissie het Green Deal Industrial Plan (GDIP), een plan om de duurzame transitie te versnellen en de eigen industrie te stimuleren. Hiertoe heeft de Commissie halverwege maart 2023 enkele wetsvoorstellen gepubliceerd, zoals de wet klimaatneutrale industrie en de wet kritieke grondstoffen, die een deel van de ambities uit de nieuwe mededeling inzake concurrentievermogen moeten vormgeven.