153e plenaire zitting Comité van de Regio’s: herstel-& veerkrachtplannen, digitalisering en natuurherstel

Posted 13 februari 2023

In Digitalisering, Duurzame & Gezonde Leefomgeving, Regionale Economie

De 153^eplenaire zitting van het Europees Comité van de Regio’s (CvdR) vond plaats van 8 tot met 9 februari 2023. Het advies van Nederlandse rapporteur Rob Jonkman over de herstel- en veerkrachtplannen werd unaniem aangenomen. Verder kwamen onder meer het advies over natuurherstel en een debat met de Europese Commissie over digitalisering aan bod.

Herstel- en Veerkrachtfaciliteit

Het advies inzake de nationale herstel- en veerkrachtenplannen (HVP) van rapporteur Rob Jonkman, wethouder van de gemeente Opsterland, is unaniem aangenomen in het CvdR. In het advies wordt de onvrede van decentrale overheden uitgesproken over de gang van zaken rondom de Europese Herstel- en Veerkrachtfaciliteit (HVF) en de gemiste kans van de Europese Commissie om dit nadrukkelijk op te nemen in haar HVF-evaluatierapport uit juli 2022.

Jonkman sprak tijdens de zitting: “De EU-verordening (inzake de HVF, red.) is duidelijk: “betrek belanghebbenden zoals sociale partners, lokale en regionale overheden!” (…) Echter, als dit niet gebeurt, volgt er geen sanctie. In de meeste EU-landen heeft dit geresulteerd in een topdown-proces zonder of – als we geluk hadden – met minimale inspraak vanuit decentrale overheden. (…) Het evaluatieverslag van de Commissie van juli 2022 gaat niet in op de staat van de betrokkenheid of de wijze waarop lokale en regionale overheden deel nemen aan de uitvoering van de plannen. Wij vragen hiervoor aandacht in het volgende verslag, dit jaar.”

Elke lidstaat kon aanspraak maken op een gedeelte van de 724 miljard euro uit het HVF, door een HVP met investeringen en hervormingen in te dienen. Onderzoek van het CvdR laten zien dat slechts 1% van de decentrale overheden betrokken is geweest bij het opstellen van het HVP en maar 9% gedeeltelijk. Voor de decentrale overheden in Nederland is dit niets nieuws. Na herhaaldelijke en actieve pogingen om betrokken te worden bij het opstellen van het Nederlandse HVP, presenteerde de Nederlandse regering op 28 maart 2022 het eerste concept, dat niet in samenspraak met decentrale overheden en andere regionale stakeholders werd opgesteld. Dat de Europese Commissie daarom nu niet in haar rapport aandacht besteed aan deze gang van zaken, wordt gezien als een gemiste kans door de leden van het CvdR.

Natuurherstel

Volgens lokale en regionale politici moeten decentrale overheden actief worden betrokken bij de nationale natuurherstelplannen die zullen voortvloeien uit de nieuwe, Europese wet inzake natuurherstel. De CvdR-leden hebben het advies van rapporteur Roby Biwer, gemeenteraadslid van de gemeente Bettembourg, over de Natuurherstelwet aangenomen.

80% van de Europese habitats verkeert in slechte staat. In juni 2022 heeft de Europese Commissie de Natuurherstelwet gepresenteerd, om zo de schade aan Europese natuur tegen 2050 te herstellen. Voor de realisatie van de natuurherstelwet is ongeveer 100 miljard euro beschikbaar vanuit het huidige meerjarig financieel kader (MFK) 2021-2027. Om het geld goed te benutten, worden lidstaten verplicht om een nationaal herstelplan te maken die de doelstellingen moeten realiseren.

Het CvdR verwelkomt deze ambitieuze wet en geeft tegelijkertijd aan dat het overgrote gedeelte van de implementatie van deze wet bij decentrale overheden zal komen te liggen. Een actieve samenwerking binnen deze natuurherstelplannen is daarom meer dan gewenst. Zo vroeg Tjisse Stelpstra, gedeputeerde van de provincie Drenthe, aandacht voor specifieke regionale en lokale omstandigheden en de economische, sociale en culturele impact van de Natuurherstelwet op decentrale overheden. Daarnaast wil het CvdR de natuurherstelplannen laten stroomlijnen met bestaande nationale energieplannen, zodat hernieuwbare energieprojecten complementair zijn aan de natuurhersteldoelstellingen. Verder benadrukt het CvdR dat de Europese voedsel- en energievoorziening niet onder druk mag komen te staan als gevolg van de implementatie van de Natuurherstelwet.

Digitaliseringsdebat

Tijdens de 153^e plenaire zitting was er ook ruimte voor een debat met Margrethe Vestager, de Eurocommissaris voor Digitale Samenleving, en de leden van het CvdR. Hoe moeten we zorgen dat de digitale transitie van Europa inclusief is en daarmee ook de verschillende steden en regio’s van Europa bereikt? De leden van het CvdR benadrukten in hun gesprek met de Commissie dat er meer investeringen in de netwerkinfrastructuur, geactualiseerde strategieën voor de digitale weerbaarheid en een betere samenwerking tussen alle overheidslagen nodig zijn om te zorgen dat alle mensen meekomen. Decentrale overheden hebben een belangrijke rol in het beschikbaar maken van digitale overheidsdiensten, waardoor hun inclusie in het digitaliseringsbeleid van de EU onmisbaar is.

Zo sprak Martijn van Gruijthuijsen, gedeputeerde van de provincie Noord-Brabant en schaduwrapporteur voor de Chips Act in het CvdR, dat we de rol van cyberveiligheid niet mogen onderschatten. “We moeten vertrouwen creëren bij de burgers, zodat iedereen profiteert van de kansen die datasharing en nieuwe, digitale technologieën ons bieden.” Ufuk Kâhya, wethouder van de gemeente ’s-Hertogenbosch, bevestigde dit: “We moeten de nadruk leggen op het niet laten stranden van wie dan ook, als het gaat om digitalisering. In ‘s-Hertogenbosch hebben we verschillende manieren om ervoor te zorgen dat iedereen mee komt, ook de digitaal analfabeten. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat er in de toekomst geen nieuwe hiaten ontstaan?”

Onlangs opende het CvdR een vragenlijst voor decentrale overheden om hun ervaringen met digitale weerbaarheid te delen. U kunt deze steeds nog invullen.