EU-Noodverordening om de inzet van hernieuwbare energie te versnellen

Posted 21 november 2022

Vergunningen voor hernieuwbare energieprojecten moeten makkelijker en sneller worden verleend. Hiertoe heeft de Europese Commissie een tijdelijke noodverordening gepubliceerd. De huidige energiecrisis vraagt om dringende maatregelen, aldus de Commissie.

Noodverordening hernieuwbare energieprojecten

De Europese Commissie heeft een tijdelijke noodverordening gepresenteerd om de vergunningprocedure voor hernieuwbare energieprojecten te verkorten en te vereenvoudigen. De langdradige en complexe administratieve handelingen zorgen ervoor dat er niet adequaat genoeg kan worden gereageerd op de huidige energiecrisis en daarmee de uitwerking van het REPowerEU-plan, aldus de Commissie. De noodverordening moet eerst door de Raad van Ministers worden goedgekeurd en treedt dan voor een periode van één jaar in werking.

Decentrale overheden hebben een verantwoordelijkheid bij de ruimtelijke ordening en de vergunningverlening van hernieuwbare energieprojecten. Daarnaast wordt hernieuwbare energie via de Regionale Energiestrategieën (RES) ruimtelijk ingepast. Decentrale overheden spelen een belangrijke rol bij het versnellen van de marktintroductie van hernieuwbare energie. Welke maatregelen gaat de EU nemen met betrekking tot de vergunningverleningsprocedure?

Overstijgend publiek belang

De Commissie stelt dat het plannen, bouwen en exploiteren van fabrieken en installaties voor de productie van hernieuwbare energie, hun aansluiting op het net, het elektriciteitsnet zelf en opslagplaatsen voor energie van overstijgend publiek belang zijn. Lidstaten moeten ervoor zorgen dat projecten van een overstijgend publiek belang in de plan- en vergunningfase prioriteit krijgen bij de juridische belangenafweging. Zo kunnen deze projecten profiteren van een vereenvoudigde beoordeling voor specifieke afwijkingen van EU-milieuwetgeving. De verordening verduidelijkt het toepassingsgebied van bepaalde regels van de EU-Habitatrichtlijn, om knelpunten in het vergunningverleningsproces voor bepaalde projecten op het gebied van hernieuwbare energie uit de weg te ruimen.

Zonne-energie

De Commissie bepaalt dat het vergunningverleningsproces voor de installatie van zonne-energieapparatuur en de bijbehorende opslag- en netaansluitingen op dezelfde locatie (inclusief gebouw geïntegreerde zonne-installaties) niet langer dan één maand mag duren, als deze op niet-natuurlijke grond (bijvoorbeeld bovenop gebouwen) worden geïnstalleerd. De installatie van zonne-energieapparatuur wordt uitgesloten van de verplichting om een milieueffectrapportage of -beoordeling uit te voeren. Vergunningen voor de installatie van zonne-energieapparatuur van zelfverbruikers met een vermogen van 50kW of minder, worden één maand na aanvraag automatisch verleend bij het uitblijven van antwoord door de verantwoordelijke autoriteiten.

Efficiëntievergroting elektriciteitscentrales

De Commissie heeft besloten dat het vergunningverleningsproces voor de efficiëntievergroting van elektriciteitscentrales (repoweren) die leiden tot een vergroting van de capaciteit, inclusief de bijbehorende vergunningen benodigd voor netaansluiting, niet langer dan zes maanden mag duren. Dit is inclusief eventuele milieubeoordelingen (MER) voor het project. De MER zijn daarbij alleen onderworpen aan eventuele effecten die voortvloeien uit de wijziging ten opzichte van het oorspronkelijke project. Waar het repoweren van zonne-installaties niet leidt tot het gebruik van meer ruimte en voldoet aan de milieumaatregelen die zijn van vastgesteld voor de originele installatie, zal het project worden vrijgesteld van de MER-eis.

Resulteert het repoweren niet in een capaciteitsvergroting van meer dan 15% en is er geen aanvullende MER noodzakelijk? Dan mag het vergunningverleningsproces niet langer dan één maand na de aanvraag duren.

Warmtepompen

Het vergunningverleningsproces voor warmtepompen mag niet langer dan drie maanden duren. Netaansluitingen, na kennisgeving aan de verantwoordelijke autoriteiten, zijn toegestaan voor: (1) warmtepompen met een capaciteit tot 12 kW en (2) warmtepompen die zijn geïnstalleerd door een zelfverbruiker van hernieuwbare energie met een vermogen tot 50 kW. Dit op voorwaarde dat de zelfverbruiker minimaal 60% van de warmtepompcapaciteit zelf opwekt.

Een zelfverbruiker is een eindafnemer die actief is op zijn afgebakende locatie of, indien een lidstaat dat toestaat, op andere locaties, die voor eigen verbruik hernieuwbare elektriciteit opwekt en zelfopgewekte hernieuwbare elektriciteit mag opslaan of verkopen, op voorwaarde dat dit voor een niet-huishoudelijke zelfverbruiker hernieuwbare energie niet zijn primaire commerciële of professionele activiteit is.

Alle beslissingen die voortvloeien uit de bovenstaande vergunningverleningsprocessen, moeten publiekelijk toegankelijk zijn.

Voor specifieke vragen kunt u contact opnemen met Johanna Neyt, dossierhouder Klimaat en Energie in het Huis van de Nederlandse Provincies.

Context

Sinds de Russische invasie in Oekraïne heeft de Europese Unie verschillende stappen gezet om de energieonafhankelijkheid van Europa zo snel mogelijk te vergroten en de transitie naar groene energie te versnellen. Zo presenteerdede Commissie in mei haar uitgewerkte REPowerEU-plan, een plan om de afhankelijkheid van Russische fossiele brandstoffen sterk te verminderen. Hierop volgden een voorstel voor voldoende opslag van gas, een mededeling met noodmaatregelen voor energieprijzen, de lancering van een EU-platform voor de gemeenschappelijke aankoop van energie en een verordening om vrijwillig het gasverbruik in de EU met 15% te verminderen.