Nederland dient herstel- en veerkrachtplan in bij Europese Commissie

Posted 18 juli 2022

In Agrofood, Circulaire Economie, Digitalisering, Duurzame & Gezonde Leefomgeving, Klimaat & Energie, Mobiliteit, Regionale Economie

Nederland heeft zijn definitieve herstel- en veerkrachtplan ingediend bij de Europese Commissie en is daarmee de laatste van alle lidstaten die een plan indient. Het Nederlandse plan heeft een omvang van 5,2 miljard euro en richt zich op de stikstofproblematiek, digitalisering en de woningcrisis.

Stikstof, woningtekort en digitalisering

Nederland heeft als laatste lidstaat het definitieve herstel- en veerkrachtplan (HVP) ingediend, waarmee het aanspraak maakt op de voor Nederlandse gereserveerde 4,7 miljard euro uit de Europese Herstel- en Veerkracht Faciliteit (HVF). Het HVF is bedoeld om de Europese economie duurzamer, digitaler en veerkrachtiger te maken na de COVID-19 pandemie. Het Nederlandse HVP heeft een omvang van 5,2 miljard euro, bewust iets meer dan de financieringsenvelop in HVF, om daarmee eventuele bijstellingen tijdens de technische uitwerking op te kunnen vangen. Het plan is de definitieve versie van een eerder concept, dat een stuk algemenere pijlers en maatregelen kende en ruimer toebedeeld was.

Het definitieve plan richt zich op zes nieuwe pijlers en kent in totaal 49 maatregelen, bestaande uit hervormingen en investeringsplannen. Er zijn vooral maatregelen bijgekomen die het functioneren van de woningmarkt moeten verbeteren. Verder zijn enkele maatregelen uit de conceptversie verder uitgewerkt.

Bevorderen van de groene transitie en de aanpak van de stikstofproblematiek (2,037 miljard euro). Zo wil het kabinet energiebelasting hervormen, CO2-heffing voor de industrie invoeren en aanscherpen en stevig investeren in wind op zee, groene waterstofecosystemen, natuurbehoud en een subsidieregeling voor de sanering van varkenshouderijen. De subsidieregeling verduurzaming binnenvaartschepen is uit het plan gehaald, omdat het niet leek te voldoen aan de vereisten uit de HVF-verordening, aldus het kabinet. Daartegenover zijn investeringen in emissievrije binnenvaart nieuw in het definitieve HVP.
Versnellen van de digitale transformatie (1,081 miljard euro). In de definitieve versie van het plan worden de maatregelen beter afgestemd op de landspecifieke aanbevelingen van de Commissie, waarin duidelijk werd dat Nederland meer moet doen aan digitale vaardigheden. Het definitieve HVP legt daarbij meer focus op de mogelijkheden die kunstmatige intelligentie en quantumtechnologie bieden. De maatregel Veilige Slimme Duurzame Mobiliteit is financieel kleiner dan in het concept.
Verbeteren van de woningmarkt en het verduurzamen van de gebouwde omgeving (1,387 miljard euro). De woningcrisis heeft een veel grotere rol in het definitieve HVP dan de eerste conceptversie. Zo wordt er breder ingezet op de investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing (ISDE) en komen er subsidies voor warmtepompen, zonneboilers, isolatiemaatregelen en warmtenetaansluitingen. De hervormingen binnen deze pijler moeten bijdragen aan de betaalbaarheid van woningen voor de lage inkomens en de versnelde realisatie van nieuwe woningen.
Een sterke arbeidsmarkt, een goed pension en toekomstgericht onderwijs (449 miljoen euro). Nieuw in de definitieve versie van het HVP is de aandacht voor de sociale zekerheid van zelfstandigen en de problematiek rondom schijnzelfstandigheid.
Versterken van de publieke gezondheidssector en pandemieparaatheid (276 miljoen euro). Het kabinet wil investeren in de additionele zorgcapaciteit en stelt nieuwe maatregelen, onder meer het stimuleren van de inzet van e-health en een geïntegreerde, nationale gezondheidsdata- en onderzoeksinfrastructuur.
Aanpak agressieve fiscale planning en witwassen. Nederland heeft afgelopen jaren veel voortgang geboekt op het terrein van belastingontwijking, wat er toe heeft geleid dat de Commissie dit jaar geen landspecifieke aanbevelingen heeft gedaan op dit terrein. Veel van de voorgestelde maatregelen in het Nederlandse HVP zijn inmiddels al afgerond en van enkele gebeurt dit op korte termijn.

Vervolg

Het plan ligt nu ter beoordeling bij de Europese Commissie, voordat de Raad Economische en Financiële Zaken (ECOFIN) instemt. De verwachting is dat Nederland in december met de Commissie tot een formele overeenkomst komt. Vanaf 2023 kunnen de middelen dan worden toebedeeld. Van de middelen moet minstens 37% voor klimaat en 20% voor digitalisering zijn gereserveerd. In het Nederlandse HVP zijn dit 50,9% voor klimaat en 23,1% voor digitalisering. De hervormingen en investeringen gaan zo snel mogelijk van start en moeten voor augustus 2026 voltooid zijn.