Hongarije nieuwe voorzitter van de Raad van de EU: wat zijn de prioriteiten?

Posted 24 juni 2024

In Agrofood, Circulaire Economie, Digitalisering, Duurzame & Gezonde Leefomgeving, Klimaat & Energie, Mobiliteit, Regionale Economie

Met ingang van 1 juli 2024 is Hongarije voor een half jaar de voorzitter van de Raad van de EU. De tweede helft van 2024 wordt interessant, met onder meer de installatie van een nieuwe Europese Commissie en een nieuw Europees Parlement. Wat zijn de prioriteiten van de Hongaren?

Hongaars EU-voorzitterschap

Hongarije neemt per 1 juli 2024 het stokje over van België en mag zich tot 1 januari 2025 voorzitter van de Raad van de EU noemen. Dit houdt in dat Hongarije alle de Europese ministerraden en Europese Toppen voorbereidt en de agenda bepaalt. Verder leidt de voorzitter de onderhandelingen namens de lidstaten met het Europees Parlement en de Europese Commissie over EU-wetgeving.

Een andere politieke realiteit

Waar het afgelopen voorzitterschap gekenmerkt werd door de Europese verkiezingen, krijgt het nieuwe voorzitterschap te maken met de installatie van zowel een nieuw Europees Parlement, als een nieuwe Europese Commissie. In het najaar van 2024 wordt duidelijk welke richting de EU de komende vijf jaar wil opgaan. De Strategische EU-Agenda 2024 – 2029 van de Europese lidstaten, die eind juni 2024 wordt gepubliceerd, legt de basis voor de nieuwe beleidsperiode van de Commissie. Hongarije zal aan het roer staan van de onderhandelingen over en de verdere uitwerking van deze Strategische EU-Agenda richting de Commissie. Het wordt daarmee een belangrijk najaar.

Nieuwe prioriteiten

Het Hongaars EU-voorzitterschap schrijft onder de slogan “Make Europe Great Again” dat het zijn termijn wil invullen om vrede, veiligheid en welvaart in Europa te behalen. In totaal heeft het EU-voorzitterschap zeven prioriteiten geselecteerd, op basis van die drie principes:

Een nieuwe Europese deal voor het concurrentievermogen.
Het versterken van het Europese defensiebeleid.
Een consistent uitbreidingsbeleid op basis van verdiensten.
Het tegengaan van illegale migratie.
De toekomst van het cohesiebeleid vormgeven.
Een boergericht Europees landbouwbeleid.
Het adresseren van demografische uitdagingen.

Het Hongaars EU-voorzitterschap wil de lijn van het Belgisch voorzitterschap doortrekken, met een focus op strategisch vermogen, migratie en veiligheid in de context van nieuwe geopolitieke verhoudingen. Het valt op dat klimaat-, energie- en milieuopgaven niet als prioriteiten worden aangemerkt. Voor decentrale overheden staan er enkele relevante voornemens in het programma.

Concurrentievermogen, arbeidsmarkt en innovatie

Bovenaan de prioriteitenlijst van de Hongaren staat de brede inzet op het concurrentievermogen. In het voorjaar van 2024 kwamen zowel de EU-regeringsleiders als de economieministers van de lidstaten samen in de Raad om de nieuwe Europese deal voor het concurrentievermogen vorm te geven. Deze deal moet de strategische autonomie van Europa versterken en de EU weerbaarder maken tegen invloeden van buitenaf. Een extra inzet op het innovatievermogen en het ondernemersklimaat moeten dit gaan realiseren. Het Hongaars EU-voorzitterschap wil de deal samen met het Europese bedrijfsleven vormgeven, om deze vervolgens aan te nemen.

De Europese Raad maakt in de conclusies uit het voorjaar 2024 een verwijzing naar het verslag “Much more than a market”, van Enrico Letta, voorzitter van het Institut Jacques Delors, dat rond dezelfde tijd uitkwam. Hierin doet hij aanbevelingen voor de toekomst van de Europese interne markt. Mario Draghi, voormalig voorzitter van de Europese Centrale Bank (ECB), zal naar verwachting eind juni 2024 met een rapport komen over de toekomst van het Europees concurrentievermogen. Het Hongaars EU-voorzitterschap wil beide rapporten met concrete acties opvolgen.

Daarnaast willen de Europese lidstaten ook dat er een specifieke Europese industriestrategie komt, als onderdeel van de bredere wens om het concurrentievermogen te verbeteren. Hongarije wil zich inzetten voor de ontwikkeling van een “technologie-neutrale industriële strategie” – flexibiliteit in het gebruik van diverse technologieën – met brede betrokkenheid van de Europese industrie.

Het Hongaars EU-voorzitterschap vervolgt dit met het aanpakken van demografische uitdagingen in de EU, die de extra inzet op het concurrentievermogen in de weg staan. Zo kampt Europa met een tekort aan geschoolde arbeidskrachten. Daarom wil Hongarije inzetten op het gebruik van de demografische toolbox uit oktober 2023. Hierin staat onder meer dat legale migratie een belangrijke rol kan spelen. Toch is het Hongaars EU-voorzitterschap kritisch op de grote druk die migratie momenteel uitoefent op de EU en haar buitengrenzen. Het is de vraag hoe deze twee belangen verenigd worden.

Verder wil Hongarije in het kader van het concurrentievermogen inzetten op onderzoek en innovatie (O&I) en komt het nieuwe EU-voorzitterschap al met enkele concrete voorstellen. Daarbij staat het overbruggen van de innovatiekloof en de fragmentatie van de Europese Onderzoeksruimte. Dit wordt aan het Draghi-rapport gelinkt en opgevolgd door twee O&I-Raadsconclusies: enerzijds over een nieuw partnerschap op de circulaire bio-economie en anderzijds over geavanceerde materialen.

Cohesiebeleid

Een andere prioriteit is het cohesiebeleid, dat door het Hongaars EU-voorzitterschap het “belangrijkste investeringsbeleid van de EU” wordt genoemd. Het voorzitterschap haalt de conclusies uit het 9^e Cohesierapport aan, die onder meer wijzen op de grote verschillen tussen lidstaten en regio’s. Het is cruciaal dat regio’s deze verschillen overbruggen, zeker in het kader van het concurrentievermogen. Het EU-voorzitterschap gaat zich daarom inzetten op een high-level strategisch debat over de toekomst van het cohesiebeleid, inclusief de rol die cohesiebeleid kan spelen in het verbeteren van het concurrentievermogen en de werkgelegenheid.

Landbouw

Het Hongaars EU-voorzitterschap zet vol in op het crisisbestendig maken van de Europese landbouw en het veiligstellen van de voedselvoorziening. Klimaatverandering en diverse crises vormen een grote uitdaging voor de landbouw. Daarom moet deze veerkrachtiger worden. Het Hongaars EU-voorzitterschap geeft aan internationaal een stevige vuist te willen maken over de toepassing van het “wederkerigheidsbeginsel”: afwijkende (voedsel-)standaarden in relatie tot open handel.

Daarnaast wil Hongarije bekijken hoe subsidies uit het toekomstige Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) het concurrentieniveau van boeren kunnen verbeteren en of regelgeving beter kan aansluiten op boeren en agrofoodbedrijven om de voedselzekerheid te garanderen. Het Hongaars EU-voorzitterschap zal daarom een debat lanceren over de ervaringen met de uitvoering van de GLB-plannen en het nieuwe uitvoeringsmodel voor de periode na 2027. Daarbij wordt er in oktober 2024 een internationale conferentie in Boedapest georganiseerd over het tegengaan van voedselverspilling. Verder benoemt Hongarije kennis en innovatie als cruciaal voor de ontwikkeling een duurzame en concurrerende Europese landbouw, specifiek in het herstellen van de verstoorde mondiale toeleveringsketens en voor een autonoom Europees voedselsysteem.

Als laatste zet het Hongaars EU-voorzitterschap specifiek in op het ontwikkelen van een concurrerende Europese aquacultuursector, aangezien deze sector een relatief kleine ecologische voetafdruk kent, maar mogelijke een grote rol kan spelen in de voedselvoorziening.

Voorzitterschap

Het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie roteert. Elk halfjaar is een andere lidstaat voorzitter. In het eerste halfjaar van 2024 was België voorzitter. Na Hongarije zal Polen het stokje in januari 2025 overnemen. Elke lidstaat geeft aan het voorzitterschap een eigen invulling.